Akıl Arapça bir kelime olup bağlamak, alıkoymak, korumak anlamlarına gelir. Akıl, doğruyu ve yanlışı birbirinden ayırabilme yeteneğidir. Allah'ın insana verdiği en büyük nimetlerden biri olan akıl aynı zamanda her türlü sorumluluğun ön şartıdır. İslam dinine göre ergenlik çağına ulaşmış ve akıl sağlığı yerinde olan kişiler dinin emirlerini yerine getirmekle sorumludur ya da diğer bir söyleyişle mükelleftir. İnsan, akıl ve irade sahibi olduğu için diğer canlılardan farklıdır.
www.huseyinarasli.com
Mükellef ise Allah'ın emir ve yasaklarından sorumlu (yükümlü) olan kişilere denir. Mükellef olmak için akıl sahibi ve ergenlik çağına ulaşmış olmak gerekir.
İnsanın mükellef(sorumlu) bir varlık olmasının sebepleri:
• İnsanın akıl sahibi olması
www.huseyinarasli.com
• Bu aklıyla iyiyi kötüden, doğruyu yanlıştan ayırma işini yapacak iradeyi (seçmek) sergilemesi
İnsanın Allah katında sorumlu olduğu durumlar:
• Allah'ın varlığına, birliğine ve diğer iman esaslarına (imanın altı şartına) inanmak
• Allah'ın emir ve yasaklarına uymak, ibadetlerini yapmak
• Güzel ahlaki davranışlar sergilemek
Allah katında mükellef (dinî sorumluluğu) olmayanlar:
• Ergenlik çağına ulaşmamış çocuklar
• Aklî dengesi yerinde olmayanlar
» "Allah size işte böylece ayetlerini açıklar ki düşünüp hakikati anlayasınız." Bakara suresi, 242. ayet.
» "Resulüm! Sana bu mübarek kitabı, ayetlerini düşünsünler ve aklı olanlar öğüt alsınlar diye indirdik." (En'am suresi, 98. ayet)
» "Aklı olmayanın dini de yoktur." Hz. Muhammed (s.a.v)
www.huseyinarasli.com
» "Üç kişiden sorumluluk kaldırılmıştır. Aklı olmayan deliden, uyanıncaya kadar uyuyan kimseden ve ergenlik çağına ulaşıncaya kadar çocuktan." Hz. Muhammed (s.a.v.)
1. "Resulüm! Sana bu mübarek kitabı, ayetlerini düşünsünler ve aklı olanlar öğüt alsınlar diye indirdik." (En'am suresi, 98. ayet)
Yukarıdaki ayet-i kerimede aşağıdaki hususlardan hangisine değinilmemiştir?
a) Kur'an aklı kullanmayı öğütler.
b) Kur'an düşünüp araştırmayı öğütler.
c) Kur'an temiz olmayı öğütler.
d) Kur'an insanlara yararlı öğütler verir.
CEVAP C
2. Aşağıdaki hadis-i şeriflerden hangisi, bir insanın Allah katında iman ve ibadet yükümlülüğü taşıması için akıl sahibi olması gerektiğini vurgular?
a) Danışan asla pişman olmaz.
b) Allah'a inandım de, dosdoğru ol.
c) Bizi aldatan bizden değildir.
d) Aklı olmayanın dini de yoktur.
CEVAP D