• Mehmet Murat, Jön Türkler'in önde gelen isimlerinden, gazeteci, yazar ve fikir adamıdır. Vakit ve İttihad gazetelerinde yazıları yayımlanmış, 1886 tarihinde Mizan gazetesini çıkarmaya başlamıştır. Bu sebeple kendisine "Mizancı Mehmet Murat" denilir. Bu gazete daha çok siyasi alanda fikir yazıları neşredilen bir yayın organıdır.
• Mehmet Murat Mülkiye Mektebi'nde de hocalık yapmıştır. Bir ara Jön Türk hareketine de liderlik yapmış olmakla birlikte aslında düşünce olarak onlardan biraz farklıdır. www.huseyinarasli.com
• Gazetelerde yer alan makalelerinde yaşadığı döneme göre oldukça ileri ve modern sayılabilecek görüşler öne sürmüştür. O, toplumların gelişmesinde edebiyatın önemli bir rolü olduğunu düşünmüştür.
• Ancak bu rolün yerine getirilebilmesi için sanatçıların belirli bir ahlak anlayışı içerisinde verdikleri eserleriyle mensup oldukları milletin ahlaki güzelliğini geliştirmeye çalışmaları gerektiğini ifade etmiştir. Bu sebeple yenileşme döneminde verilen eserlerin ahlak anlayışından yoksun olmaları ve taklitten öteye gitmemeleri sebebiyle henüz Batılı eserler seviyesinde olmadıklarını düşünür.
• Ona göre edebi eserlerde ele alınan konular ve kahramanlar topluma örnek teşkil edecek bir konumda olmalıdır. Atasözlerine de önem veren Mehmet Murat, yazarların atasözlerini kullanmalarını, hayata bakış tarzlarını göstermesi bakımından gerekli görür.
• 1890-91 yıllarında kaleme aldığı "Turfanda mı Yoksa Turfa mı?" adlı romanı edebiyat dünyasında meşhurdur. Otobiyografik özellik taşıyan bu roman, bir milletin kalkınmasının köyden başlaması gerektiğini belirtir. Mehmet Murat romanındaki kişileri (Mansur Bey gibi) geleceğin insan modeli olarak gösterir.
• Ayrıca döneminin toplumsal, ekonomik, siyasi ve bürokratik birçok sorunlarını eleştirir, çözüm önerileri sunar. Örneğin devlet dairelerindeki işlerin nasıl yanlış yapıldığını anlatır. Bunlar üç kişilik işi otuz kişinin yapması, adam kayırma, amirlere yağcılık yaparak erken terfi etme, rüşvet vb. yanlış işlerdir.
Eserleri:
Tarih-i Umumi (4 cilt, 1880-1882)
Muhtasar Tarih-i İslam (1890)
Turfanda mı Yoksa Turfa mı (1892)
Le Palais de Yıldız et la Sublime Port (1896)
Hürriyet Vadisinde Bir Pençe-i İstibdat (1908)
Mücahede-i Milliye (1908)
Tatlı Emeller Acı Hakikatler (1912)...
Araştıran ve yazan: Hüseyin Araslı.