Milli Edebiyat Döneminde Tiyatro, Mizah, Hiciv, Eleştiri

Tiyatro: II. Meşrutiyet'in 1908 yılında ilan edilmesiyle kendisine özgür bir ortam bulan tiyatro, Milli Edebiyat döneminde organize bir şekilde gelişimine devam etmiştir. 1911'de Yeni Lisan hareketi mensuplarının dilde sadeleşmeyi savunmaları ve bunun birçok sanatçı tarafından kabul görmesi, tiyatronun gelişimini desteklemiştir. Milli Edebiyat döneminde özel ve resmi tiyatrolar kurulmuştur. Bunların içinde en önemlisi, 1914 yılında kurulan Darülbedayi'dir. Günümüzde "İstanbul Şehir Tiyatroları" ismiyle varlığını sürdüren bu kurum, aynı zamanda bir güzel sanatlar okulu hüviyetindedir. Darülbedayi'de pek çok sanatçı yetiştirilmiş, ayrıca dönemin şair ve yazarları oyun yazarlığına yönlendirilmiştir. Milli Edebiyat döneminin oyunları sade bir dille yazıldığı için birçoğu sahnelenmiştir. Dönemin iki ünlü oyun yazarı Musahipzade Celal ve İbnürrefik Ahmet Nuri sadece tiyatro ile ilgilenmişlerdir. Bunlardan başka Ömer Seyfettin, Aka Gündüz, Yakup Kadri, Halide Edip, Reşat Nuri gibi roman ve hikaye yazarları ile Faruk Nafiz, Yusuf Ziya ve Halit Fahri gibi şairler de tiyatro eserleri yazmışlardır. Bu eserlerin bir kısmı sahnelenmiştir. Milli Edebiyat dönemi Türk tiyatrosu teknik açıdan kusurlu olsa da doğal bir üslup ve sade dille yazıldığı için başarılı bir noktaya ulaşmıştır. www.huseyinarasli.com


Mizah ve Hiciv: Milli Edebiyat döneminde mizah ve hiciv yeni bir çizgiye gelmiş, modern anlamına yaklaşmıştır. Önceki dönemlerdeki bireysel anlayıştan kurtularak sosyal ve siyasi konulara yönelmiştir. Bu dönemde Neyzen Tevfik mizah ve hiciv şairi olarak ün yapmıştır. Neyzen Tevfik aynı zamanda bir ney ustasıdır. Halil Nihat Boztepe ve İhsan Hamami, bu dönemdeki diğer mizah şairleridir. Dönemin roman ve hikaye yazarı Refik Halit Karay da mizahi türde eserler vermiş bir sanatçıdır. Refik Halit, "Kalem" dergisinde "Kirpi" imzasıyla mizahi yazılar yazmıştır. Orhan Seyfi, Faruk Nafiz ve Yusuf Ziya da bu dönemde mizahi manzumeler yazan diğer şairlerdir. Orhan Seyfi Orhon ve Yusuf Ziya Ortaç, birlikte "Akbaba" adlı mizah dergisini çıkarmışlardır.


Edebî Eleştiri: Milli Edebiyat döneminde edebi eleştiri anlamında Ömer Seyfettin ve Ali Canip'in "Genç Kalemler" dergisindeki eleştirileri dikkat çeker. Bu iki sanatçı, Ziya Gökalp ile birlikte başlattıkları Yeni Lisan hareketine yapılan eleştirilere cevap vermek, bu hareketi savunmak ve yaygınlaştırmak için Genç Kalemler'de bu türde makaleler yazmışlardır.

Araştıran ve yazan: Hüseyin Araslı.