1980 Sonrası Türk Şiiri

1980 sonrası Türk şiirini imgeci, gelenekselci, toplumcu gerçekçi, yeni garipçi, marjinalci, anlatımcı, mistik metafizikçi olarak gruplarından edebiyat eleştirmenleri bulunmaktadır. Ancak 12 Eylül 1980 askeri darbesi sonrası toplumsal-siyasal ortamın değişmesiyle birlikte şiirdeki söylevci-slogancı anlayış, saf şiir anlayışına doğru değişim göstermiştir. Artık şiire, şiir dışında bir önem yüklenmemiş, şiirin her şeyden önce şiir olması gerektiği görüşü benimsenmiştir. Bu dönem şairleri divan şiirinden, halk şiirinden, İkinci Yeni şiirinden, kısacası eski dönemlerden şimdiye kadar Türk şairlerinin hepsinden istifade etme yoluna gitmişlerdir.


Özellikleri

• Şiir anlayışında saf şiire doğru bir yönelme başlamıştır.

• Bu bağlamda 70'li yılların şiirlerindeki siyasi ve ideolojik yaklaşımlar bırakılmıştır.

• Şiirin estetik ve poetik değeri önde tutulmuştur.

• Şiir düz yazıya yaklaşan bir üslupla söylenmeye başlamıştır.

• Başta İkinci Yeni olmak üzere Türk şiirinin önceki dönemlerinde oluşturulmuş ürünlerinden, birikimlerinden istifade edilmiştir.

• İmgeye ve sese öncelik verilmiştir.

• Bireyin toplum içindeki ve varlık karşısındaki konumu farklı bakış açılarıyla belirlenmeye çalışılmıştır.

• Medya, şiirin halka ulaşmasına daha çok katkıda bulunmuştur.



Başlıca Temsilcileri

Adnan Özer: Temelde sosyalist dünya görüşüne bağlı bir şair olan Özer, bu dönemde 70'li yıllardaki gibi kavgacı ve militan şiirler yazmayı bırakır ve masallara, türkülere uzanan halk kültürü ögelerini kullanır.

Şiir kitapları: Ateşli Kaval, Çıngırağın Ölümü, Rüzgâr Durdurma Takvimi, Zaman Haritası


Haydar Ergülen: Haydar Ergülen, şiiri, insanın acılarını ve hırslarını hafifleten bir iyimserlik olarak görür. Ona göre şiir, anlamlı kelimelerin bir mısra oluşturacak şekilde yan yana dizilmelerinden öte bir gizem taşımalıdır. İmgeli ve mecazlı bir şiir anlayışı olan şair, şiirlerinde aşk, dostluk, kardeşlik, çocukluk, kimsesizlik gibi konuları işlemiştir.

Şiir kitapları: Sırat Şiirleri, Eskiden Terzi, Kırk Şiir ve Bir, Nar, Üzgün Kediler Gazeli


Hüseyin Atlansoy: Sezai Karakoç'un açtığı yolda ilerleyen Atlansoy, mistik metafizik unsurlar barındıran şiirlerinde modernizme karşı eleştirel ve ironik bir tavır sergiler.

Şiir kitapları: İntihar İlacı, Balkon Çıkmazında Efendilik Tarihi, Şehir Konuşmaları, Kaçak Yolcu, Karşılama Töreni, Yarın Bekleyebilir  www.huseyinarasli.com


İhsan Deniz: Sezai Karakoç'un açtığı yolda ilerleyen bir diğer şair olan İhsan Deniz, şiirinin dili ve biçimsel yönü bakımından bu yolda yürüyen diğer şairlerden (Hüseyin Atlansoy, Osman Konuk, Cahit Koytak gibi) ayrılır. Şiirin ve şairin en çok ihtiyaç duyduğu şeyin metafizik algı olduğunu söyleyen İhsan Deniz, bir medeniyetin inşa edilmesinde şiirin önemli bir yapı taşı olduğunu belirtir.

Şiir kitapları: Mağara Külleri, Yalnız Sana Söylenen, Adımlarımın Gizli Sokağı, Hurûfî Melâl, Buz ve Fire...


Lale Müldür: Geniş bir kültür ve coğrafya haritasından izler taşıyan Lale Müldür'ün şiirlerinde sürekli biçim arayışları, metinler arası göndermeler, çarpıcı bir lirizmden aykırı ve uç (marjinal) eğilimlere uzanan söyleyiş özellikleri dikkat çeker. Bazı kitaplarında kutsal kitapların üslubuna benzer bir simgeci eğilim, bazı kitaplarında ise kapalı söyleyişlerle imgeci eğilim vardır.

Şiir kitapları: Kuzey Defterleri, Buhurumeryem, Uzak Fırtına, Seriler Kitabı, Divanü Lügati't-Türk, Saatler/Geyikler


Murathan Mungan: Şiirlerinde masallardan, halk öykülerinden, mitolojilerden ve diğer geleneksel anlatılardan yola çıkarak günümüz insanının sorunlarını, toplum içindeki var oluşunu, yabancılaşmasını dile getirir. 1981'de yayımladığı "Osmanlıya Dair Bir Hikâyât" isimli eserinde kültür ve edebiyat geleneğimizi kendine özgü bir duygu atmosferi halinde şiirinde dile getirmekle dikkat çekmiştir.

Şiir kitapları: Osmanlıya Dair Bir Hikâyât, Kum Saati, Yaz Sinemaları, Eski 45'likler, Oda, Oyunlar, Şarkılar, Mürekkep Balığı...


Osman Konuk: Sezai Karakoç'un açtığı yolda ilerleyen bir diğer şair olan Osman Konuk, şiirin modern hayat ile insanın çatışmasından doğduğunu belirtir. Şiirlerinde şehirli insanın traji-komik durumunu bütün ayrıntılarıyla dile getirir.

Şiir kitapları: Seni Yalnız Ben Anlarım, Tehlikeli Belki, Beyaz Savunma


Diriliş, Edebiyat, Yönelişler ve Hece Dergileri Etrafında Yer Alan Dönemin Şairleri: Cahit Zarifoğlu, Ebubekir Eroğlu, Erdem Bayazıt, Hüseyin Atlansoy, Cahit Koytak, Osman Konuk