• Edebiyat yaşamına 20. yüzyılın başlarında Fecr-i Ati'de başlamış, ardından Yahya Kemal'in etkisiyle kısa bir Nev-Yunanîlik tecrübesi yaşamıştır. Bundan sonra Milli Edebiyat anlayışına yönelmiş, eserlerinde toplumsal meseleleri ele almaya başlamış, "Toplum için sanat" yapmıştır.
• Birinci Dünya Savaşı yıllarında rahatsızlığı yüzünden yurt dışında olan Yakup Kadri, ülkesindeki olayları yabancı basından takip etmiştir. 1918 sonrasında Türkiye'ye döndüğünde Atatürk tarafından yazılarıyla milli mücadeleye destek olması amacıyla İstanbul'da görevlendirilir. İstanbul'da İkdam gazetesinde yazarlığını sürdürür. Daha sonra Anadolu'ya geçer ve Halide Edip ile birlikte "Tedkik-i Mezalim" heyetinde görevlendirilir. Bu heyet, Yunanlılar'ın yaptıkları zulmü incelemek ve tespit etmek görevi üstlenmiştir. www.huseyinarasli.com
• Realist bir yazar olan Yakup Kadri, eserlerinde çoğunlukla içinde yaşadığı toplumun sorunlarını ele almıştır. Mütareke yılları ve Kurtuluş Savaşı yıllarında yazdığı hikayeleri "Rahmet (1922)" ve "Milli Savaş Hikayeleri (1947)" isimli kitaplarında yer alır. Bu kitaplarda yer alan hikayeleri, yazarın savaş ve mütareke yıllarını bizzat yaşayıp gözlem yapmasıyla oluşmuştur. Yazar, Maupassant tarzı hikayeler yazmıştır.
• Hikaye ve romanlarında bir kötümserlik hakimdir. Eserlerinde o dönem Anadolu insanının hayatını anlatırken olumsuz yönlere dikkat çekmiş, kuşaklar arası değişimleri ve bunalımları anlatmıştır (örneğin Kiralık Konak).
• Yakup Kadri'nin eserlerinde zaman ve mekan kadar insan unsuru da önemlidir. Onun bütün romanları sosyal hayatı takip eden ve onun içinde değişen insanların hikayesi üzerine kurulmuştur.
• Aydın-halk çatışmalarına da yer verdiği eserlerinin her birinde, Tanzimat Dönemi'nden Atatürk Türkiyesi'ne kadar toplumun yaşadığı dönemleri işlemiştir. Örneğin;
» Kiralık Konak romanında Tanzimat'tan sonra Osmanlı toplumunda oluşan alafranga özentisini, kuşak çatışmalarını ve bunların sonrasında aile yapılarında oluşan çatlakları, çöküşleri,
» Hüküm Gecesi romanında 2. Meşrutiyet döneminde İttihat ve Terakki ile muhalifler arasındaki siyasi çekişmeleri,
» Sodom ve Gomore'de Mütareke yıllarında İstanbul'daki ahlaki çöküntüyü,
» Yaban romanında Kurtuluş Savaşı yıllarındaki aydın-halk çatışmasını,
» "Panorama" ve "Ankara" romanlarında Atatürk dönemi siyaset ve kültür hayatını ele almıştır.
Eserleri:
Roman: Kiralık Konak (1922), Nur Baba (1922), Hüküm Gecesi (1927), Sodom ve Gomore (1928), Ankara (1934), Yaban (1936), Bir Sürgün (1937), Panorama (1953), Hep O Şarkı (1956)
Hikaye: Bir Serencam (1914), Rahmet (1923), Ceviz (1925), Milli Savaş Hikayeleri (1947)
Şiir: Erenlerin Bağından (1922), Okun Ucundan (1940)
Oyun: Nirvana (1909), Veda (1929), Sağanak (1929), Mağara (1934)
Anı (Hatıra): Zoraki Diplomat (1955), Anamın Kitabı (1957), Vatan Yolunda (1958), Politikada 45 Yıl (1968), Gençlik ve Edebiyat Hatıraları (1970)
Makale: İzmir'den Bursa'ya, Kadınlık ve Kadınlarımız, Seçme Yazılar, Ergenekon...
Araştıran ve yazan: Hüseyin Araslı