İç gerçekliği esas alan yazarlar, bireyin iç dünyasına ait duyguları, bunalımları, sıkıntıları, hayalleri, sorgulamaları eserlerinde farklı boyutlarıyla yansıtmayı amaçlamışlar, psikolojik tahlillere yer vermişlerdir. Bu yazarlar dış gerçekliği bir yana bırakarak insanın duygu, zihin ve psikolojik dünyasına, yani iç dünyasına yönelmişlerdir. Bu iç dünya çoğu zaman yazarın kendi iç beni, bazen de başka insanların iç benleri olmuştur. Peyami Safa, Ahmet Hamdi Tanpınar, Samet Ağaoğlu, Tarık Buğra eserlerinde bireyin iç dünyasına yoğunlaşan yazarlardan bazılarıdır.
TEMSİLCİLERİ
► Peyami Safa (1899-1961): Daha çok romanlarıyla tanınır ve psikolojik roman türünde önde gelen yazarlarımızdandır. Sağlam bir dili ve üslubu olan Peyami Safa konuşma dilini ustaca kullanır. Kelime hazinesi çok zengindir. İnsan psikolojisini anlatırken kullandığı tahliller, iç konuşmalar son derece başarılıdır. Bir ara ekonomik endişelerinden dolayı polisiye romanlar da (Cingöz Recai) kaleme almış, bu tür eserlerinde Server Bedii takma adını kullanmıştır.
Eserleri:
Roman: Dokuzuncu Hariciye Koğuşu (1930), Fatih-Harbiye (1931), Bir Tereddüdün Romanı (1933), Matmazel Noraliya'nın Koltuğu (1949), Yalnızız (1951)...
Hikaye: Siyah, Beyaz Hikayeler (1923), İstanbul Hikayeleri, Ateşböcekleri (1925), Gençliğimiz (1922), Süngülerin Gölgesinde (1924)
Deneme: Sanat Edebiyat Tenkit
► Ahmet Hamdi Tanpınar (1901-1962): Ahmet Hamdi Tanpınar Cumhuriyetin ilk yıllarında öğretmenliğe başlamış bir şair, aynı zamanda roman ve öykü yazarı, çevirmen, makale yazarı, deneme yazarı ve edebiyat tarihçisidir. Kendine has bir üslupla yazdığı romanlarında psikolojik tahlillere önem vermiştir. İlk romanı olan "Mahur Beste", 1944 yılında Ülkü Dergisi'nde yayımlanmış, kendi yaşamından kesitler bulunan "Huzur" adlı romanı ise 1949 yılında yayımlanmıştır. Hikayelerinde hatıra ve gözlemlerinden hareketle insanın iç dünyasına yoğunlaşmıştır. Hikaye ve romanlarında işlediği başlıca konular "rüya" ve "zaman" kavramları, kadın, musiki ve doğu-batı çatışmasıdır.
Eserleri:
Şiir: Şiirler (1961)
Roman: Huzur (1949), Saatleri Ayarlama Enstitüsü (1962), Sahnenin Dışındakiler (1973), Mahur Beste (1975), Aydaki Kadın (1986)
Hikaye: Abdullah Efendi'nin Rüyaları (1943), Yaz Yağmuru (1955), Hikayeler
Deneme: Beş Şehir (1946), Edebiyat Üzerine Denemeler (1969), Yahya Kemal (1962)
Edebiyat Tarihi: XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi (I. cilt)
► Samet Ağaoğlu (1909-1982): Edebiyatımızda Peyami Safa'dan sonra insan psikolojisi üzerine en fazla yoğunlaşan hikaye yazarı Samet Ağaoğlu'dur. Dostoyevski'nin tesiri altında kaleme aldığı hikayelerinde hasta, bunalımlı, suça meyilli, vehimli insan ruhlarının derinlikli tahlillerini yapmıştır. Ayrıca eserlerinde Allah'ın varlığı, kader, ölüm, aile, kadın-erkek ilişkileri, kimsesiz çocuklar konularını ele almıştır. Yazar hikaye türünün yanında hatıra, inceleme, gezi yazısı türlerinde de eserler vermiştir.
Hikayeleri: Strazburg Hatıraları (1945), Zürriyet (1950), Öğretmen Gafur (1953), Büyük Aile (1957), Hücredeki Adam (1964), Katırın Ölümü (1965)
► Tarık Buğra (1905-1994): Cumhuriyet döneminin önemli hikaye ve roman yazarlarından olan Tarık Buğra, "Sanat sanat içindir." prensibi çerçevesinde kaleme aldığı eserlerinde kültür Türkçesini esas almış, yöresel şiveleri kullanmamıştır. Genelde bütün eserlerinde şiirsel bir anlatım kullanmış, bireyin içi dünyasını öne çıkarmıştır. Kurtuluş Savaşı yıllarını anlatan "Küçük Ağa" romanıyla büyük bir şöhret elde etmiştir.
Eserleri:
Roman: Küçük Ağa, Küçük Ağa Ankara'da, Osmancık, Firavun İmanı, İbiş'in Rüyası...
Hikaye: Oğlumuz, Yarın Diye Bir Şey Yoktur, İki Uyku Arasında, Hikayeler.
► Oktay Akbal (1923-2015): İçe dönük ve romantik bir mizacı olan yazar, bireyi esas alan bir sanat anlayışını benimsemiştir. Kaynağını kendi hayatından aldığı hikayelerinde mutluluğu elde edememiş şehirli insanının yalnızlığını, korkularını, ruhsal sıkıntılarını ele almıştır. Yazar roman,hikaye, anı, deneme, tarih, çocuk kitabı türlerinde eserler vermiştir.
www.huseyinarasli.com
Hikayeleri: Önce Ekmekler Bozuldu, Bizans Definesi, Berber Aynası, Yalnızlık Bana Yasak, Tarzan Öldü, Karşı Kıyılar, Ey Gece Kapını Üstüme Kapat...
► Selim İleri: Bireyin iç dünyasını esas alan eserler veren yazarlarımızdan biri olan Selim İleri, modern insanın üzüntülerini, acılarını, ayrılıklarını dramatik bir duruşla hikayelerinde işlemiştir. Aynı zamanda sinema oyuncusu olan yazar, roman ve hikaye dışında senaryolar kaleme almıştır.
Eserleri:
Roman: Yarın Yapayalnız, Hayal ve Istırap, Her Gece Bodrum, Yaşarken ve Ölürken, Mavi Kanatlarınla Yalnız Benim Olsaydın, Daha Dün, Rüyamdaki Sofralar...
Hikaye: Cumartesi Yalnızlığı, Pastırma Yazı, Bir Deniz Eteklerinde, Son Yaz Akşamı, Hüzün Kahvesi...
► Mustafa Kutlu: Hikaye ve denemeleriyle tanınan ve bir dönem öğretmenlik yapan sanatçı, Dergah dergisinde genel yayın müdürlüğü görevinde bulunmuştur. Bazı hikayelerinde iman, kader, ahiret, ölüm gibi konuları işleyerek Türk hikayeciliğine metafizik boyut kazandırmıştır. Hikayelerinin önemli bir kısmında taşra-şehir, gelenek-modernizm zıtlığı ekseninde insanın yaşadığı sıkıntıları kaleme almıştır. Yazarın kendine has bir dili ve üslubu vardır.
Eserleri:
Hikaye: Ortadaki Adam, Yoksulluk İçimizde, Hüzün ve Tesadüf, Uzun Hikaye, Beyhude Ömrüm, Mavi Kuş, Chef, Tufandan Önce, Rüzgarlı Pazar...
Deneme-İnceleme: Sait Faik'in Hikaye Dünyası, Sabahattin Ali, Akasya İle Mandolin, Vatan Yahut İnternet, Vitrinde Olmak...