Eşek ile Tilki (Fabl)-İbrahim Şinasî

Tanzimat Edebiyatı şairlerinden İbrahim Şinasî'nin (1826-1871) sade, yenilikçi bir söyleyişle kaleme aldığı, batılı anlamda ilk fabl örneği olan manzumelerden biri.

Çıktı bir bağın içinden yola yaşlı bir hımâr
Nakl için beldeye yüklenmiş idi rûy-i nigâr

Derken aç karnına bir tilki görünce geldi
Böyle bir tâze üzüm hasreti bağrın deldi

Öteki çifteyi attı bu yanaştıkça biraz
Sonra lâkin aradan kalktı bütün nâz ü niyâz

Tilki
"Gelsem olmaz mı huzûra a benim aslanım?
Tâ yakından bakayım hüsnünüze hayranım

Dâim olsun beyimin sâye-i lütf u keremi
Gül biter bastığı yerlerde mübârek kademi

Benzer ol hoş kokulu kuyruğu a'lâ miske
Koklarım efendim burnuma urmazsa fiske
Eyler irfânını îmâ o suhan-gû gözler
Yakışır ağzına mevzûn u mukaffâ sözler!"

Eşek ifrât-ı neşâtından anırdı der iken
Sanki karpuz kabuğu gördü yahut taze diken

Tilki
"Canıma işledi gitti bu ferah-nâk hava
Siz sükût etseniz ammâ yine var başka sefâ
Çünkü bülbül işitip nağmenizi sirkat eder
Çağırır belki gelir dinleyene hüzn ü keder!"

Tilki böyle nice diller dökerek zevk etti
Eşeği bir kuyunun başına kadar sevk etti

Tilki
"Burada bir güzel ahur ile yemlik vardır
Neyleyim yükle girilmez kapısı pek dardır
Uyuyup yatma gibi zevk u sefâ çok anda
Anda sakin dişilerde o letâfet başka
Hele bir kere bakın düşmeyin ammâ aşka"

Yaklaşınca eşek âyine-i âba baktı
Yüzün aksin sezerek ağzı suyu pek aktı

Eşek
"Vâkıâ görmedeyim dilber ü nâzik bir baş"

"Çağırın tez anı gelsin size olsun oynaş"
"Buraya gel" diye feryâd ederek taştı hımâr
Kuyudan aks-i sedâsın işitip şaştı hımar

Tilki
"Gördünüz mü sizi şimdi ediyorlar da'vet
Bu ziyafette aceb yok mu bana bir hizmet
Bunda kalsın yükünüz tek ininiz siz aşağı
Arkanızdan gelirim olmağa tavla uşağı"

Eşek attı yükünü yerlere kendin kuyuya
Tilki mîrâs yedi tâ ana rahmet okuya