Peygamber ve İlahi Kitap İnancı ünitesi yeni müfredat konu özeti, ünite özeti, ders notları
1. İNSANLARA REHBER: PEYGAMBER
Peygamber: Peygamber kelimesi Farsça kökenli olup sözlükte elçi, haber getiren kimse anlamlarına gelir. Terim olarak ise Yüce Allah'ın emirlerini, yasaklarını, mesajlarını insanlara açıklayıp öğretmek amacıyla insanlar arasından seçip görevlendirdiği mübarek kişiler demektir.
Resul: Allah'ın kendilerine ilahi kitap gönderdiği peygamberlere denir.
Nebi: Allah'ın kendilerine ilahi kitap göndermediği, kendinden önce gönderilen kitabın hükümlerini devam ettiren peygamberlere denir.
Nübüvvet - Risalet: Allah’ın (c.c.) gönderdiği vahiyleri, emir ve yasakları alıp insanlara dinin gerçeklerini duyurma; söz, tutum ve davranışlarıyla açıklama makamı olan peygamberlik anlamına gelir. (MEB Dinî Terimler Sözlüğü)
Vahiy: Allah'ın peygamberlere mesaj göndermesine denir.
Tebliğ: Peygamberlerin Allah'tan (c.c.) aldıkları mesajları olduğu gibi, hiç değiştirmeden insanlara açıklayıp öğretmelerine denir.
• Yüce Allah, ilk insan topluluklarından başlayarak son peygamber Hz. Muhammed'e (s.a.v.) kadar her topluma peygamber veya peygamberler görevlendirmiştir.
• Peygamberlere inanmak İslam dininin inanç esaslarından birisidir.
• Yüce Allah peygamberleri insanlar arasından seçip görevlendirmiştir.
• Yüce Allah’ın tarih boyunca insanlığa gönderdiği peygamberlerden bazılarının isimleri ve insanları hak dine davet mücadeleleri Kur’an-ı Kerim’de yer alır.
Mucize: Allah'ın (c.c.) izniyle sadece peygamberlerin yapabildiği olağanüstü işler, hareketler, olaylar demektir. Peygamberler insanların iman etmelerine yardımcı olmak ve onları ikna etmek amacıyla mucize göstermişlerdir. Mucizeyi yaratan Yüce Allah’tır. Allah’ın (cc) izniyle ancak peygamberler mucize gösterebilirler.
Bazı Mucize Örnekleri:
• Hz. Nuh’un (a.s) tebliğini inkâr edenlerin tufan ile helak olması
• Hz. Musa’nın (a.s.) asasını kullanarak Kızıldeniz’i ikiye ayırması
• Hz. Süleyman’ın (a.s.) karıncanın konuşmalarını işitmesi
www.huseyinarasli.com
Kur'an'da Adı Geçen Peygamberler
Hz. Âdem (as)
Hz. İdris (as)
Hz. Nuh (as)
Hz. Hud (as)
Hz. Salih (as)
Hz. Lut (as)
Hz. İbrahim (as)
Hz. İsmail (as)
Hz. İshak (as)
Hz. Yakub (as)
Hz. Yusuf (as)
Hz. Şuayb (as)
Hz. Musa (as)
Hz. Harun (as)
Hz. Davud (as)
Hz. Süleyman (as)
Hz. Eyyub (as)
Hz. Zülkifl (as)
Hz. Yunus (as)
Hz. İlyas (as)
Hz. Elyesa (as)
Hz. Zekeriya (as)
Hz. Yahya (as)
Hz. İsa (as)
Hz. Muhammed (sav)
Not: Kur'an'da Lokman, Zülkarneyn ve Üzeyr isminde üç mübarek kişiden bahsedilir. Ancak bunların peygamber olup olmadıkları açıkça belirtilmemiştir.
Peygamberlerin Özellikleri (Sıfatları):
1. Sıdk: "Doğru olmak" demektir. Peygamberler sözlerinde ve işlerinde doğru insanlardır. Asla yalan söylememiş, hile ve haksızlık yapmamışlardır.
2. Emanet: "Güvenilir olmak" demektir. Bütün peygamberler güvenilir insanlardır. Onlar yaşadıkları toplumda sözleriyle ve davranışlarıyla insanların güvenini kazanmışlardır.
3. Fetanet: "Akıllı ve zeki olmak" demektir. Peygamberler akıllı ve zeki kişilerdir. Yüce Allah'ın kendilerine verdiği bu sorumluluğu yerine getirebilmeleri için çok akıllı ve zeki olmaları gerekir.
4. İsmet: "Günah işlemekten kaçınmak" demektir. Peygamberler gizli ve açık her türlü kötülükten ve günahtan uzak olmuşlardır.
5. Tebliğ: "Açıklamak, bildirmek" demektir. Peygamberler Allah'tan aldıkları mesajları olduğu gibi, hiç değiştirmeden insanlara açıklayıp öğretmişlerdir.
Peygamberlerin Görevleri
Tebliğ: Peygamberler Yüce Allah’tan aldıkları vahiyleri hiç değiştirmeden insanlara bildirirler.
Tebyin: Peygamberler Allah’ın (c.c.) emirlerini ve yasaklarını insanlara açıklayıp öğretirler.
Temsil: Peygamberler İslam dininin ilkelerini hayatlarında en iyi şekilde uygulayarak insanlara örnek olurlar.
İnzar: Peygamberler Allah’ın (c.c.) emirlerine uymayanları uyarırlar.
Tebşir: Peygamberler Allah’ın (c.c.) emirlerine uyanları Allah’ın (c.c.) vereceği mükâfatlarla müjdelerler.
Tezkiye: Peygamberler insanların kötü huylardan uzaklaşarak günahlardan arınmalarını sağlamaya çalışırlar.
Peygamberlerin Örnekliği ve Peygamberliğin Gerekliliği
• Allah’ın (c.c.) emirleri, yasakları, mesajları insanlara yöneliktir. Bu mesajları insanlara en iyi yine bir insan açıklayabilir. Bir insan başka bir insanı anlayabilir, sevincini üzüntüsünü paylaşabilir, onunla kolay iletişim kurup derdini paylaşabilir, yaşamıyla ona örnek olabilir. Bu yüzden peygamberler insanlardan seçilmişlerdir. Dolayısıyla peygamberler gerek sözleriyle gerek davranışlarıyla insanlar için en güzel örnektir.
• Tarih boyunca yaşamış bütün peygamberler güzel ahlaki davranışlarıyla insanlara örnek olmuşlardır.
• Peygamberler her zaman doğruluk ve dürüstlük ilkesini benimsemişlerdir.
www.huseyinarasli.com
• Peygamberler büyüklere saygılı davranmış, küçüklere ise sevgi, şefkat ve merhametle yaklaşmışlardır.
• Peygamberler fakirlere, muhtaçlara, kimsesizlere yardım etmişler, yetimleri koruyup gözetmişlerdir.
• Peygamberler Yüce Allah’ın onlara verdiği aslî görevleri olan peygamberlik vazifesinin yanında kendilerinin ve ailelerinin geçimlerini sağlamak, rızıklarını kazanmak amacıyla çalışmışlardır.
• Peygamberler kişiye ve topluma zarar veren her türlü kötü davranıştan uzak durmuşlar, her zaman iyi ve güzel davranışlar sergilemişlerdir. Yüce Allah Kur’an-ı Kerim’de peygamberleri salih kimseler olarak nitelendirmiştir. Salih kavramı herkese faydalı olan, her zaman iyi ve güzel davranışlar sergileyen demektir.
2. PEYGAMBERLERİN İLETTİĞİ MESAJ: VAHİY
• Vahiy kavramı sözlükte “gizli olarak bildirmek, gizli konuşma, işaret etmek, ilham etmek” anlamlarına gelir. Dinî terim olarak ise “Allah’ın (c.c.); bir emri, bir hükmü, bir kuralı veya bilgiyi peygamberine gizli olarak bildirmesi” demektir.
• İnsan akıl ve irade sahibi bir varlıktır. Aklı sayesinde iyiyi kötüyü, doğruyu yanlışı birbirinden ayırır; iradesiyle de bunlardan birini tercih eder. Hatta insanoğlu aklıyla Allah’ın varlığını ve yüceliğini de kavrayabilir. Ancak bazı bilgilere aklıyla ulaşamaz. Örneğin Allah’a nasıl ibadet edeceğini, O’na karşı görev ve sorumluluklarının neler olduğunu bilemez.
• İşte bu tür konuları Yüce Allah insanlara vahiy yoluyla bildirmiştir. Vahiy insanlara inanç esasları hakkında bilgiler verir, ibadetler ile ilgili bilgiler verir, Allah’ın (c.c.) rızasına ulaşmak için neler yapılması gerektiği hakkında yol gösterir. Kısacası vahiy insana rehberlik yapar.
• Tarih içinde insanlar zaman zaman tevhit (Allah’ın varlığı ve birliği) inancından ayrılmışlar, yanlış inançlara yönelmişlerdir. Yüce Allah insanların tekrar doğru yola ulaşmaları, iyi ve güzel olana yönelmeleri için onlara peygamberler aracılığıyla vahiy göndermiştir.
• Yüce Rabb’imiz gönderdiği vahiylerle insanların Yaratıcı’yı tanımalarını, doğru inancı benimsemelerini, Allah’a ibadet etmelerini, güzel ahlaki davranışlar sergilemelerini, barış içinde yaşamalarını ve böylelikle hem dünyada hem de ahirette mutlu olmalarını amaçlamıştır.
• Vahiy insanlara sorumluluklarını bildirmiştir. Buna göre insan Allah’ın (c.c.) Kur’an-ı Kerim’de bildirdiği ilkelere inanmak ve bunları hayatında uygulamakla sorumludur. Dünya hayatında sergilediği iyi ve kötü davranışların karşılığını ahirette görecektir. Yüce Allah gönderdiği vahiylerle insanlara iyi ve güzel davranışlar sergilemelerini tavsiye etmiştir.
3. İLAHİ KİTAPLAR
• İlahi kitap, Yüce Allah'ın peygamberleri aracılığıyla insanlara gönderdiği ve içerisinde Allah'ın emirlerinin, yasaklarının, öğütlerinin yer aldığı kitaplara denir. İlahi kitaplara inanmak imanın şartlarındandır.
• Allah’ın (c.c.) insanlara gönderdiği ilahi kitaplar Tevrat, Zebur, İncil ve Kur’an-ı Kerim’dir.
• İlahi kitaplarda Allah’ın varlığı ve birliği (tevhit) inancı, inanç esasları, ibadetler, sosyal hayat ile ilgili konular, geçmişte yaşamış peygamberler ve toplumlar ile ilgili ibret verici olaylar (kıssalar) gibi birçok farklı konu ele alınmıştır.
• Yüce Allah dört büyük ilahi kitabın dışında bazı peygamberlere de suhuflar göndermiştir. Suhuf kelimesi sayfalar anlamına gelir. Suhuflarda Allah’ın (c.c.) emir, yasak ve öğütleri yer alır. Yüce Allah’ın suhuf gönderdiği peygamberler;
» Hz. Âdem (a.s.) → 10 sayfa
» Hz. Şît (a.s.) → 50 sayfa
» Hz. İdris (a.s.) → 30 sayfa
» Hz. İbrahim (a.s.) → 10 sayfa
www.huseyinarasli.com
Tevrat: Allah'ın (c.c.) Hz. Musa Peygamber’e ve onun aracılığıyla İsrailoğullarına gönderdiği kutsal kitaptır. Tevrat’ın dili İbranicedir. Tevrat’ta Hz. Musa'nın (a.s.) ve geçmiş peygamberlerin hayatı hakkında bilgiler, İsrailoğullarının başından geçenler ve çeşitli öğütler yer alır. Tevrat, sonraki zamanlarda insanlar tarafından birçok değişikliğe uğradığı için Allah’ın (c.c.) gönderdiği şekliyle günümüze kadar ulaşamamıştır.
Zebur: Allah'ın (c.c.) Hz. Davud (a.s.) aracılığıyla İsrailoğullarına gönderdiği kutsal kitaptır. Dili İbranicedir. İçinde daha çok dualar, ilahiler, hikmetli sözler vardır. Zebur, sonraki zamanlarda insanlar tarafından birçok değişikliğe uğradığı için Allah’ın (c.c.) gönderdiği şekliyle günümüze kadar ulaşamamıştır.
İncil: Allah'ın (c.c.) Hz. İsa (a.s.) aracılığıyla İsrailoğullarına gönderdiği kutsal kitaptır. Dili Aramicedir. İncil'de Hz. İsa'nın (a.s.) hayatı hakkında bilgiler, ahlaki öğütler yer alır. İncil Hz. İsa’nın (a.s.) sağlığında yazıya geçirilememiş, sonradan aslı kaybolmuş ve Allah’ın (c.c.) gönderdiği şekliyle günümüze kadar ulaşamamıştır. Sonraki zamanlarda insanlar tarafından birçok İncil yazılmış, bunlardan Matta, Markos, Luka, Yuhanna adındaki kitaplar Hristiyan dünyasında İncil olarak kabul edilmiştir.
Kur'an-ı Kerim: Allah'ın (c.c.) son peygamber Hz. Muhammed'e (s.a.v.) ve onun aracılığıyla tüm insanlara gönderdiği son kutsal kitaptır. Kur'an-ı Kerim evrenseldir ve dili Arapçadır. 610 yılının ramazan ayında indirilmeye başlanmış, 632 yılına kadar parça parça indirilmiştir. Kur’an-ı Kerim 114 sure ve 6236 ayetten oluşur. Peygamber Efendimiz kendisine indirilen Kur’an ayetlerini vahiy kâtiplerine yazdırmıştır. Bunun yanında birçok sahabi de Kur’an-ı Kerim’i ezberlemiştir. Kur'an Hz. Ebu Bekir zamanında kitap haline geçirilmiştir. Bu ilk Kur'an kitabına "mushaf" denir. Hz. Osman döneminde de çoğaltılmıştır. Kur’an-ı Kerim hiç değişmeden günümüze kadar gelmiş ve kıyamete kadar da değişmeyecektir.
• Kur’an-ı Kerim ayet, sure ve cüzlerden oluşur. Ayet, Kur'an-ı Kerim'i oluşturan uzun veya kısa vahiy ifadelerine denir. Sureler, ayetlerin bir araya gelmesiyle oluşan Kur’an bölümleridir. Cüz ise Kur'an'ın her biri yirmi sayfadan oluşan bölümlerine verilen isimdir.
• Yüce Allah Kur'an'ı insanlara yol göstersin, doğruyu, iyiyi, güzeli öğretsin, onlara rehber olsun diye göndermiştir. Bu yüzden insan Kur'an'ı okuyup anlayabilmelidir. Kur'an'ı doğru bir şekilde anlayan insan, dinin özünü ve amaçlarını doğru kavramış olur, Allah'ın emirlerine uyar, yasaklarından kaçınır, iyiliği emreder, kötülükten alıkoyar, çevresine ve kendine faydalı olur.
• Kültürümüzde Kur'an-ı Kerim’in önemli bir yeri bulunmaktadır. Yeni doğan bebeğe isim verilirken, düğünlerde, sünnet törenlerinde, mevlitlerde ve cenaze törenlerinde Kur'an okunur. Kur’an-ı Kerim özel kılıflarda taşınır ve korunur, rahle denilen özel masalarda okunur, sayfa kenarları tezhip sanatıyla süslenir ve Kur’an okumaya başlamadan önce abdest alınır. Milletimizin Kur’an’a olan sevgi ve saygısından dolayı toplumumuzda birçok hafız yetişmiştir. Hafız, Kur’an-ı Kerim’i baştan sona ezberleyen kişiye denir.
• Kur’an-ı Kerim.
» İnsanları yol gösteren bir rehberdir.
» İnsanları kötülüklerden sakındırır; onları iyiye, doğruya, güzele yönlendirir.
» İnsanlar için bir şifa ve rahmettir. “Biz, Kur'an'dan öyle bir şey indiriyoruz ki o, müminler için şifa ve rahmettir.” (İsrâ suresi, 82. ayet)
İlahi Kitapların Gönderildiği Peygamberler
Hz. Musa (a.s.): Kardeşi Hz. Harun (a.s.) ile birlikte İsrailoğullarına peygamber olarak gönderilmiştir. Kendisine Yüce Allah tarafından Tevrat kitabı verilmiştir. Hz. Musa (a.s.) Mısır Firavunu ile mücadele etmiş, İsrailoğullarını Firavun’un zulmünden kurtarmıştır.
Hz. Davud (a.s.): Kendisine Yüce Allah tarafından Zebur kitabı verilmiştir. İsrailoğullarına hem peygamber hem de yönetici olmuştur. Hz Yakup Peygamber’in soyundandır. Yüce Allah Hz. Davud’a (a.s.) demiri işleme ve zırh yapma sanatını öğretmiştir. İslami kaynaklarda nakledildiğine göre Hz. Davud’un (a.s.) sesi hem çok gür hem de çok güzeldi. Davud (a.s.) o gür ve güzel sesiyle Zebur’u okumaya başladığında kurt kuş durup onu dinler, sesinden dağlar yankılanırdı. (İslam Ansiklopedisi)
Hz. İsa (a.s.): İsrailoğullarına gönderilen peygamberlerden olup kendisine Yüce Allah tarafından İncil kitabı verilmiştir. Annesinin adı Hz. Meryem’dir. Hz. İsa (a.s.), Allah’ın (c.c.) bir mucizesi gereği babasız olarak dünyaya gelmiştir. Kur’an-ı Kerim’de Meryem oğlu İsa, Mesih, Kelimetullah, Ruhullah adlarıyla da anılır.
Hz. Muhammed (s.a.v.): Miladi takvime göre 20 Nisan 571 tarihinde (hicri on iki Rebiülevvel) Arabistan’ın Mekke şehrinde dünyaya geldi. Kırk yaşında peygamberlikle görevlendirilen Hz. Muhammed’e (s.a.v.) Allah (c.c.) tarafından Kur’an-ı Kerim kitabı verilmiştir. Peygamberlik görevi vefatına kadar yirmi üç yıl sürmüştür. Miladi 8 Haziran 632 yılında (hicri on üç rebiülevvel) Medine’de vefat etmiştir. Allah’ın (c.c.) tüm insanlığa gönderdiği son peygamber (hatemül enbiya) olan Hz. Muhammed’in (s.a.v.) Kur’an-ı Kerim’de âlemlere rahmet olarak gönderildiği bildirilmiştir. “(Ey Muhammed!) Seni ancak âlemlere rahmet olarak gönderdik.” (Enbiya/107)
Hatemül Enbiya: “Peygamberlerin sonuncusu” anlamında Hz. Muhammed’e (s.a.v.) verilen ünvan.
4. BİR SURE ÖĞRENİYORUM: FELÂK SURESİ
Felâk suresi Kur’an-ı Kerim’in 113. suresidir. Adını, ilk ayette geçen “felâk” sözcüğünden alır. Toplamda beş ayetten oluşan bu sure, Nas suresiyle birlikte “muavvizeteyn” olarak adlandırılır. “Felâk” sözcüğü sabah aydınlığı demektir. Bu surede kıskanç kişilerin, büyücülerin ve diğer kötü insanların şerrinden Allah’a sığınılması gerektiği ifade edilmektedir.
Bismillâhirrahmânirrahim
Kul eûzü birabbil felâk.
Min şerri mâ halâk.
Ve min şerri gâsikın izâ vekab.
Ve min şerrin neffâsâti fil ukad.
Ve min şerri hâsidin izâ hased.
Rahman ve Rahim olan Allah’ın adıyla
De ki: Sabahın Rabb’ine sığınırım;
Yarattığı şeylerden gelebilecek kötülüklerden,
Karanlığı çöktüğü zaman gecenin şerrinden,
Düğümlere üfürenlerin şerrinden,
Kıskandığı vakit kıskanç kişinin şerrinden!