İbrahim Şinasi (1826-1871) Hayatı, Eserleri, Edebi Kişiliği

• Batı etkisinde değişmeye ve gelişmeye başlayan Türk edebiyatının ilk temsilcisi olan Şinasi, 23 yaşındayken maliye öğrenimi görmek için Fransa'ya gitti. Fransa'da kaldığı 1849-1854 yılları arasında Lamartine vb sanatçılarla dostluk kurdu.

• Fransız edebiyatından etkilenen Şinasi, Türk şiirine yeni kavramlar dahil etmiştir. Akıl, hak, adalet, kanun, medeniyet, devlet, millet gibi kavramlar Şinasi'nin eserlerinde yer almaya başlamıştır.

• Fransa'da kaldığı dönemde orada yaygın olan pozitivist felsefeden etkilenen Şinasi, akla ve akılcılığa önem vermiş, Tanrı'yı akıl yoluyla anlamak isteyen bir anlayışa ulaşmıştır.

• Gazetecilik yönüyle de öne çıkan Şinasi, 1860 yılında Agah Efendi ile birlikte "Tercüman-ı Ahval" gazetesini çıkarmış, bu gazetenin 24 sayısında çalışmıştır. Daha sonra 1862 yılında kendi özel gazetesi olan "Tasvir-i Efkar" gazetesini çıkarmaya başlamış ve bu gazeteyi 260 sayı sürdürmüş, sonra Namık Kemal'e bırakmıştır.

• Şinasi'nin bir diğer faaliyeti, Fransız edebiyatından yaptığı çevirilerdir. Fransız şiirini tanıtmayı amaçladığı "Tercüme-i Manzume" adlı eserinde La Fontaine, Racine ve Fenelon'un şiirlerinden tercümeler yapmıştır. La Fontaine'nin fabl türü şiirlerinden de tercümeler yapan Şinasi'nin kendisi de batılı anlamda fabl örnekleri vermiştir.

• Dilin sadeleşmesini savunan Şinasi, yaşadığı döneme göre oldukça sade bir dille eserler vermiştir. Ayrıca o dönemde alfabe olarak kullanılan Osmanlıca üzerinde ilk defa noktalama işaretlerini Şinasi uygulamıştır.

• Şinasi, Batı edebiyatı akımlarından Klasisizm'in etkisinde kalmıştır. Osmanlı Devleti'nin çağdaşlaşma yolunda ilerleyebilmesi için Batı uygarlığını örnek alması gerektiğini savunmuş, özellikle eğitim alanında akılcı yöntemlerin uygulanmasını belirtmiştir.

• Bütün bu düşüncelerini şiirleriyle, nesirleriyle, makaleleriyle halka anlatmaya çalışmıştır. Bu sebeple eserlerinde biçim güzelliğinden çok içeriğe önem vermiş, mecazi bir anlatım yerine somut bir anlatımı tercih etmiştir. Aslında klasik edebiyatın sanatsal yönlerini bilmesine rağmen eserlerinde didaktik bir üslup benimsemiş, zengin bir içerikle ve yukarıda belirttiğimiz akıl, hak, medeniyet vb yeni kavramlarla halkı bilinçlendirmek için çabalamıştır. www.huseyinarasli.com

• Nesirlerinde uzun cümleler yerine anlaşılması kolay kısa cümleler kullanmış, dönemine göre sade ve anlaşılır bir dille yazmış, böylece okurun daha kolay anlamasını amaçlamıştır.


Eserleri:

Tercüme-i Manzume: La Fontaine, Racine ve Fenelon'un şiirlerinden çeviriler yaptığı eseri.

Müntehebat-ı Eş'ar: Kendine ait şiirlerin toplandığı eseri.

Şair Evlenmesi: Şinasi'nin hem Batı tiyatrosunun, hem de geleneksel Türk tiyatrosunun etkileriyle yazdığı ilk yerli tiyatro oyunu.

Durub-ı Emsal-i Osmaniye: İlk atasözleri kitabı olan bu çalışmasında Şinasi yaklaşık 2000 civarında Osmanlı atasözü ve deyimini derlemiştir.

Araştıran ve yazan: Hüseyin Araslı.