Tanzimat Dönemi Türk Edebiyatı 1. Dönem

     Tanzimat Edebiyatı'nın 1. dönemi 1860-1876 yılları arasıdır. Bu dönemin önde gelen şair ve yazarları Şinasi, Namık Kemal ve Ziya Paşa'dır. Bu dönem sanatçıları divan şiirinin yüksek zümreye hitap eden dilini, soyut ve mazmunlarla örülü dünyasını terk edip yeni bir anlayışa yönelme çabasına girmişlerdir. Divan şiirinin teknik yönünü (örneğin nazım şekilleri, tamlamalar) aynen kullanmaya devam etseler de eserlerinin içeriğini genişletmişler, şiire yeni temalar kazandırmışlardır. Örneğin Şinasi akıl, adalet, medeniyet, devlet, kanun gibi kavramları; Namık Kemal de hürriyet, istiklal, vatan sevgisi vb kavramları şiir diline kazandırmıştır. www.huseyinarasli.com


Tanzimat Edebiyatı 1. Döneminin Genel Özellikleri:

• Bu dönem sanatçıları "Sanat, toplum içindir." anlayışından hareketle toplumu bilinçlendirmek amacıyla eserler vermişler, edebiyatı halkın bilgilendirilmesi için bir araç olarak görmüşlerdir.

• Sanatçılar yukarıda belirttiğimiz amaç doğrultusunda dilin sadeleşmesi ve halkın anlayabileceği seviyede olması için uğraşmışlardır.

• Dilin sadeleşmesi konusunda pek başarılı olamayan Tanzimat 1. kuşak sanatçıları şiirlerinde klasik edebiyatın nazım şekillerini, dilini, tamlamalarını kullanmaya devam etmişler, ancak yeni kavramları ve konuları şiirin muhtevasına kazandırmışlardır. Örneğin; vatan, millet, hürriyet, istiklal, akıl, medeniyet, adalet...

• Şiirde aruz vezni kullanılmaya devam edilmiş, ancak hece ölçüsü de kullanılmıştır.

• Yazdıkları şiirlerle düşüncelerini halka aktarmayı amaçlayan şairler, bu bağlamda şiirde biçim güzelliğine değil, içeriğe (muhtevaya) önem vermişlerdir.

• Roman, hikaye, tiyatro, makale, hatıra, tenkit gibi türler batının etkisiyle bu dönemde edebiyatımıza girmiştir.

• Roman türünde ilk eserlerin verilmeye başlandığı bu dönemde romanların konuları; yanlış batı özentisi, görücü usulü evlenme, kadın hakları, batıl inanışlar vb gibi toplumsal sorunlardan seçilmiş, insanlar bu konularda bilgilendirilmeye çalışılmıştır.

• Bu dönemde edebiyatımıza giren türlerden biri de batı tarzı tiyatrodur. Bu konuda ilk eser İbrahim Şinasi'nin 1859 yılında yazdığı "Şair Evlenmesi"dir. Namık Kemal de yazdığı altı eserle Türk tiyatrosunu en fazla geliştiren yazardır.

• Tanzimat Edebiyatı 1. dönemindeki en önemli yenilik ise nesir alanındadır. Tanzimat nesrinin ilk temsilcisi Şinasi, en önemli temsilcisi ise Namık Kemal'dir. Tanzimat nesrinde uzun cümleler yerine anlaşılması kolay kısa cümleler tercih edilmiştir.

• Osmanlıca alfabesinin kullanıldığı bu dönemde ilk defa noktalama işaretleri kullanılmıştır. (Şinasi, Şair Evlenmesi)

• Bu dönem sanatçılarının hemen hepsi Devlet kademelerinde çeşitli görevlerde bulunmuş kişilerdir.

• Tanzimat Edebiyatı 1. kuşak sanatçıları üzerinde Fransız edebiyatının etkisi yoğun bir şekilde kendisini göstermiştir. Bu dönem sanatçılarının etkilendikleri edebi akımlar;
   İbrahim Şinasi - Klasisizm
   Ahmet Mithat Efendi - Romantizm
   Namık Kemal - Romantizm
   Şemsettin Sami - Romantizm
www.huseyinarasli.com

Tanzimat Dönemi Türk Edebiyatı 1. Dönem Şair ve Yazarları:

İbrahim Şinasi

Namık Kemal

Ziya Paşa

Ahmet Mithat Efendi

Şemsettin Sami

Ahmet Vefik Paşa

Araştıran ve yazan: Hüseyin Araslı