Namık Kemal (1840-1888) Hayatı, Eserleri, Edebi Kişiliği

• Namık Kemal yazar, gazeteci, devlet adamı ve bir vatan şairidir. İbrahim Şinasi'nin açtığı yolda yürüyerek yenileşmenin de önemli temsilcileri arasında yer almıştır.

• Gençliğinde klasik şiir mensuplarının grubu olan "Encümen-i Şuara" topluluğuna devam etmiş, bir divançe oluşturacak kadar divan şiiri yazmıştır. Hatta klasik şiir mensuplarından Leskofçalı Galip'in Namık Kemal üzerinde derin etkisi olmuştur. Ancak 1862 yılında Şinasi ile tanıştıktan sonra sanat anlayışında değişikliğe giderek Batı tarzı edebiyatı benimsemiş, önceleri mensubu olduğu klasik şiire karşı çıkmıştır.

• Divan edebiyatının estetik yapısı ve tasavvufi yönü ise Namık Kemal üzerinde uzun yıllar etkisini sürdürmüştür. Şinasi ile tanışmasından bir süre sonra "Genç Osmanlılar Hareketi"ne dahil olmuş ve böylece siyaset dünyasında da yerini almış olur.

• Gazetecilik yönü de bulunan Namık Kemal, yazdığı makaleler ve nesirlerle bir fikir adamı kimliği kazanır. Siyaset ve yönetim alanında yazdığı makaleler ve diğer eserleri nedeniyle bir ara Magosa ve Midilli'ye sürgün edilir.

• Batı tarzı Türk edebiyatının güçlü bir temsilcisi olarak Fransız edebiyatını örnek alan Namık Kemal, Batı edebiyatı akımlarından romantizmin etkisinde kalmıştır. Toplumu eğitebilmek, bilinçlendirebilmek amacıyla halkın kolayca anlayabileceği bir dille eserler vermeye çalışmış, sanatını toplum için kullanmıştır.

• Şiirlerinde klasik edebiyatın nazım şekillerini kullanmakla beraber içerik olarak tamamen yeni konulara ve kavramlara yer vermiştir. Türk şiirine vatan, millet, hürriyet, istiklal, eşitlik gibi kavramları sokmuş, bunları eserlerinde coşkun bir eda ile ve yüksek sesle haykırmıştır. Şiirlerinde daha çok aruz ölçüsünü kullanmış, hece ölçüsüyle az yazmıştır. Vatan temalı şiirleriyle ünlenmiştir. "Vâveyla, Vatan Mersiyesi, Vatan Şarkısı ve Hürriyet Kasidesi" bu tarz şiirlerindendir. www.huseyinarasli.com

• Namık Kemal, edebi anlamda ilk romanı (İntibah), ilk tarihi romanı (Cezmi) ve sahnelenen ilk tiyatro eserini yazmıştır. Tiyatro türünde yazdığı altı oyunla fikirlerini yaymayı amaçlamıştır. Çünkü o tiyatroyu bir okul gibi görmüştür. Tiyatro türünde Fransız romantiklerinden Victor Hugo'nun etkisinde kalmış, romantik dram türünde oyunlar yazmıştır.

• Tiyatronun Batı kültüründe toplumu oldukça etkileyen bir sanat olduğunu görmüş, bu sebeple romandan daha çok tiyatro oyunu yazmıştır. Namık Kemal'in tiyatroları; Vatan Yahut Silistre, Gülnihal, Akif Bey, Celaleddin Harzemşah, Zavallı Çocuk, Kara Bela isimli eserlerdir. "Vatan Yahut Silistre", sahnelenen ilk oyundur.

• Namık Kemal, tenkit (eleştiri) türünü Türk edebiyatına ilk getiren kişilerdendir. Edebi eleştirilerinin ana düşüncesi, klasik edebiyatı ortadan kaldırıp Batı tarzı bir edebiyat kurmaktır. Heyecanlı ve kavgacı mizacıyla sert eleştiriler yapan Namık Kemal'in eleştiri türündeki eserleri "Tahrib-i Harabat", "Renan Müdafaanamesi" ve "Takip"tir.

• Namık Kemal'in gazetecilik yönü de bulunmaktadır. Şinasi Paris'e gidince gazetesi "Tasvir-i Efkar" ı Namık Kemal'e devretmiştir. Namık Kemal bu gazetede "Lisân-ı Osmanî'nin Edebiyatı Hakkında Bazı Mülahazâtı Şamildir" adlı bir makale yazmış, bu makalesinde dilde sadeleşmeyi savunmuştur.

• 1868 yılında Londra'da Ziya Paşa ile birlikte "Hürriyet" gazetesini çıkarmıştır. İstanbul'a döndükten sonra ise 1870 yılında "İbret" gazetesini çıkarmıştır.
www.huseyinarasli.com

Eserleri:

İntibah (Roman): Namık Kemal'in yazdığı ilk romandır. Aynı zamanda edebiyatımızın edebi anlamdaki ilk romanı kabul edilir. 1876 yılında yayımlanmıştır.

Cezmi (Roman): Namık Kemal'in romantizm etkisiyle yazdığı bu roman, edebiyatımızdaki ilk tarihi romandır. Eser 1880 yılında yayımlanmıştır.

Vatan Yahut Silistre (Tiyatro): Namık Kemal'in 1872 yılında yazdığı ilk oyunudur. Aynı zamanda sahneye konulan ilk tiyatro oyunudur. Oyunda, 1853 Osmanlı-Rus Savaşı'na katılan sevgilisinin yanında yer almak ve cephede onunla bulunmak amacıyla asker kılığına bürünüp Silistre Müdafaası'na katılan Zekiye isimli kızla sevdiği adamın aşkı konu edilir.

Gülnihal (Tiyatro): Namık Kemal'in 1875 yılında Magosa'dayken yazdığı oyunudur. Oyunda iktidar ve zenginlik hırsının, bunlara ulaşmak için yapılan baskı ve zulmün kötü sonuçları anlatılır.

Celaleddin Harzemşah (Tiyatro): Namık Kemal'in 1885 yılında yazdığı ve en çok beğendiği eseridir. Oyunda Moğollar'a karşı İslam dünyasını koruyan Celaleddin Harzemşah ve İslam birliği fikri anlatılır. Namık Kemal bu eserinin "Mukaddime-i Celal" başlıklı önsözünde tiyatro hakkındaki görüşlerini açıklamıştır.

Zavallı Çocuk (Tiyatro): Namık Kemal'in 1873 yılında yazdığı oyunudur. Eserde bir ailenin çocuklarını kendi menfaatleri doğrultusunda evlendirmeleri ve bunun doğurduğu felaket işlenir.

Kara Bela (Tiyatro): Namık Kemal'in 1910 yılında yazdığı ve konusu itibariyle diğer oyunlarından ayrılan eseridir. Bu eserde saray hizmetindeki bir haremağasının Hint hükümdarının kızına olan aşkı, kızın da başkasını sevmesi ve sonuçta gelen ölümler anlatılır.

Eleştiri eserleri: Tahrib-i Harabat, Renan Müdafaanamesi, Takip.

Tarih-Biyografi eserleri: Büyük İslam Tarihi, Osmanlı Tarihi, Kanije, Silistre Muhasarası, Yavuz Sultan Selim.

Araştıran ve yazan: Hüseyin Araslı.