İSLAM DÜŞÜNCESİNDE YORUMLAR
NOT: Sevgili öğrenciler, bu çalışmamızda Din kültürü dersi 7. sınıf 5. ünitenin (İslam Düşüncesinde Yorumlar) kısa özetini yazdık. Özetin içinde en temel bilgilere yer verildi. Bazı kavramlar sadece sözcük olarak yer aldı. Tanımlarına yer verilmedi. Konunun detaylı anlatımı için buraya tıklayın.
Din ve din anlayışı (mezhep veya yorum) birbirinden farklıdır.
» Din vahye dayanır, mezhep insanların görüşlerine dayanır.
» Din evrenseldir, mezhep bölgeseldir www.huseyinarasli.com
» Dinin hükümleri değişmez, mezheplerin hükümleri insana ve zamana göre değişebilir
» Din bir tektir, mezhepler birden fazla olabilir
Mezhepler Peygamberimizin vefatından sonra ortaya çıktı. İslam coğrafyasının genişlemesiyle birlikte Müslüman alimler (müctehidler), İslam coğrafyasının farklı bölgelerinde, farklı kültürlere mensup yeni Müslümanlara İslam'ı anlatmak, ortaya çıkan yeni sorunlara Kur'an ve sünnet ışığında çözümler bulabilmek amacıyla hüküm çıkarma (ictihad) çalışmalarında bulundular. Sonuçta insanların bilgi birikimlerine, anlayışlarına, yapılarına, kültürlerine hatta yaşadıkları coğrafyalara göre farklı mezhepler ortaya çıktı.
MEZHEPLERİN (YORUM) FARKLI OLMASININ SEBEPLERİ
» Müctehidlerin olaylar ve meseleler karşısında farklı yapısal tavırlar sergilemesi.
» Müctehidlerin farklı kültürlere mensup olmaları. www.huseyinarasli.com
» Toplumların sürekli gelişim ve değişim içinde olmaları
İTİKADÎ YORUMLAR
İslam düşüncesinde inanç konuları ile ilgili ortaya çıkmış mezhepler.
1- Maturidî mezhebi: Ebu Mansur Muhammed Maturidi'nin (öl. 944) ictihadları (görüş ve düşünceleri) çerçevesinde oluşan itikadi mezhep.
2- Eş'arî mezhebi: Ebul Hasan Ali el-Eş'arî'nin (öl. 936) ictihadları (görüş ve düşünceleri ) çerçevesinde oluşan itikadi mezhep.
FIKHÎ YORUMLAR
İslam düşüncesinde fıkıh konularında ortaya çıkmış yorumlar.
1- Hanefî mezhebi: İmam-ı Azam Ebu Hanife'nin (öl.767) ictihadları (görüş ve düşünceleri ) çerçevesinde oluşan fıkhi mezhep.
2- Şafii mezhebi: Muhammed bin İdris eş-Şafii'nin (öl.819) ictihadları (görüş ve düşünceleri ) çerçevesinde oluşan fıkhi mezhep.
3- Malikî mezhebi: Malik bin Enes'in (öl.795) ictihadları (görüş ve düşünceleri ) çerçevesinde oluşan fıkhi mezhep.
4- Hanbelî mezhebi: Ahmed bin Hanbel'in (öl.854) ictihadları (görüş ve düşünceleri ) çerçevesinde oluşan fıkhi mezhep.
5- Caferi mezhebi: İmam Caferi Sadık'ın (öl.765) ictihadları (görüş ve düşünceleri ) çerçevesinde oluşan fıkhi mezhep.
TASAVVUFÎ YORUMLAR www.huseyinarasli.com
İslam düşüncesinde tasavvufi hayat tarzına dayalı olarak ortaya çıkmış yorumlar.
1- Yesevîlik: Türkistanlı Hoca Ahmed Yesevi'nin (öl. 1167) görüş ve düşüncelerine dayanan tasavvuf ekolüdür. Hoca Ahmed Yesevi, Türkistan'ın Yesi kentinin Sayram kasabasında dünyaya geldi. O, insanlara İslam'ın ilkelerini anlatırken "hikmet" adı verilen şiirlerini kullandı. Sade, akıcı ve anlaşılır bir Türkçeyle yazdığı bu şiirleri, halkın İslam'ı anlayıp öğrenmesinde çok etkili oldu. Ahmet Yesevi'nin hikmet adı verilen bu şiirlerinin toplandığı kitabının adı "Divan-ı hikmet" tir.
2- Kâdirîlik: Abdülkadir Geylani'nin (öl. 1169) görüş ve düşüncelerine dayanan tasavvuf ekolüdür. Önemli eserleri: Fütûhu'l-Gayb, El-Fethu'r-Rabbanî, Günyetü't-Tâlibîn
3- Nakşibendilik: Nakşibend kelimesi Farsça'da (İran dili) nakış yapan anlamındadır. Muhammed Bahauddin hazretleri tasavvufu insanların kalbine nakış nakış işlediği için kendisine bu lakap verilmiştir. Nakşibendilik, Muhammed Bahauddin Nakşibend'in (öl.1389) görüş ve düşüncelerine dayanan tasavvuf ekolüdür.
4- Mevlevîlik: Büyük Türk mutasavvıfı Mevlana Celaleddin Rumî'nin (öl.1273) görüş ve düşüncelerine dayanan tasavvuf ekolüdür. Mevlana, insanların eğitimi üzerinde önemle dururdu. O, güzel ahlaklı insanlardan oluşmuş huzurlu bir toplumun eğitim sayesinde mümkün olacağını belirtmiştir. Mevlevilikte "sema" töreninin önemli bir yeri vardır. Mevlana'nın önemli eserleri: Mesnevi, Divan-ı Kebir, Fîhi mâ fih.
ALEVÎLİK-BEKTAŞÎLİK KONUSU İÇİN TIKLAYIN
DİN ANLAYIŞINDAKİ FARKLILIKLAR NİÇİN ZENGİNLİKTİR
» Toplumların veya bireylerin kültürel, sosyal, iklimsel, karakteristik yapılarının ve eğitim düzeylerini farklıdır. Bu sebeple toplumlara veya kişilere en uygun mezhebin görüşleri benimsenir.
» Müctehidlerin ictihad çalışmaları ve dolayısıyla mezheplerin farklı olması, ilim dünyasında düşünce zenginliğinin gelişmesi bakımından yarar sağlamıştır.
» Müctehidlerin ictihad çalışmaları, farklı ilimlerin doğup gelişmesine sebep olmuştur. Örneğin; kelam, fıkıh, hadis vb.