• Karagöz, orta oyunu, meddah ve köy seyirlik oyunları Türk edebiyatında tiyatro türünün ilk şekilleri olarak düşünülebilir; fakat Batı tarzı tiyatro bizde Tanzimat sonrası Türk edebiyatında görülmeye başlanmıştır.
• Bu konuda ilk eser İbrahim Şinasi'nin 1859 yılında yazdığı "Şair Evlenmesi"dir. Bu eser aynı yıl hem "Tercüman-ı Ahval" gazetesinde yayınlanmış, hem de kitap olarak basılmıştır. Şinasi bu oyununda orta oyunu ve karagöz geleneğinden yararlanmıştır.
• Türk tiyatrosunda ilk trajedi yazarı ise Ali Haydar'dır. Ali Haydar'ın trajedi türündeki eserleri 1866'da yazdığı "Sergüzeşt-i Perviz" ve "Sasaniyan Hükümdarlarından İkinci Ersas'ın Sergüzeşt'i", komedi türündeki eseri ise 1875'te yazdığı "Rüya Oyunu"dur. Tanzimat döneminde ayrıca Direktör Ali Bey'in ve Ahmet Vefik Paşa'nın eserleri ve çevirileri vardır. www.huseyinarasli.com
• Bu dönemde Namık Kemal yazdığı altı eserle Türk tiyatrosunu en fazla geliştiren yazardır. Namık Kemal'in tiyatro eserleri;
Vatan yahut Silistre,
Gülnihal,
Akif Bey,
Kara Bela,
Zavallı Çocuk,
Celaleddin Harzemşah.
• Bu eserlerden "Vatan yahut Silistre" edebiyatımızda sahnelenen ilk tiyatro eseridir. 1 Nisan 1873 tarihinde İstanbul'da Gedikpaşa Tiyatrosu'nda sahnelenen bu eser, zamanında büyük yankılar uyandırmıştır. Eserin konusu; 1853 Türk-Rus Savaşı'nda, gönüllü olarak cepheye giden sevgilisi İslam Bey'in ardından onunla birlikte savaşmak için asker kıyafeti giyip Silistre Müdafaası'na katılan Zekiye adındaki genç kızın aşkıdır.
• Türk edebiyatında II. Meşrutiyet döneminde de tiyatro çalışmaları sürmüş, ancak başarılı ürünler Cumhuriyet döneminde verilmiştir. 1927 yılında Muhsin Ertuğrul çağdaş tiyatronun temelini atmıştır. 1941'de Ankara'da Tatbikat Sahnesi, 1949'da ise Devlet Tiyatroları kurulmuştur. Cumhuriyet döneminin ilk yarısında batı tarzı oyun yazarları arasında aşağıdaki isimler ve eserleri sayılabilir;
» Reşat Nuri Güntekin - Yaprak Dökümü (1930)
» Necip Fazıl Kısakürek - Bir Adam Yaratmak (1938), Reis Bey (1964)
» Ahmet Kutsi Tecer - Köşebaşı (1948)
» Cevat Fehmi Başkut - Paydos (1948), Buzlar Çözülmeden (1964)
Cumhuriyet döneminde Haldun Taner epik tiyatro etkisinde oyunlar yazmıştır.
Araştıran ve Yazan: Hüseyin Araslı