Hz. Muhammed'i (s.a.v.) Anlama

HADİS VE SÜNNET

Hadis: Peygamber Efendimizin söylediği sözlere denir.

Sünnet: Peygamber Efendimizin söylediği sözler, yaptığı iş ve davranışlar, başkası yaptığında da uygun görüp onayladığı davranışlardır.

• Hadis ve sünnet kavramları birbirleriyle yakın ilişki içindedir. Ancak sünnet hadise göre daha kapsamlıdır. Sünnetin içerisinde hadis de yer alır.
www.huseyinarasli.com
• İslam alimleri sünneti üç bölümde incelemişlerdir. Bunlar; kavlî, fiilî ve takrirî sünnettir.

Kavlî Sünnet: Kavli sünnet Hz. Muhammed'in (s.a.v.) söylediği sözlerdir. Örneğin; "Temizlik imandan gelir", "Sizin en hayırlınız Kur'an'ı öğrenen ve öğretendir"

Fiilî Sünnet: Peygamberimizin, İslam dininin ilkelerini uygularken ortaya koyduğu davranışlar, söylediği sözler fiili sünnettir. Örneğin; Kur'an'da namazı kılmak birçok ayette emredilmiştir ancak namazın nasıl kılınacağı ayrıntılı olarak anlatılmamıştır. Peygamberimiz namazın kılınışını uygulamalı olarak Müslümanlara öğretmiştir.

Takrirî Sünnet: Peygamberimizin, sahabelerin yaptıkları davranışları uygun görüp onaylamasıdır. Örneğin bir sahabe abdest için su bulamayınca teyemmümle namaz kılmış, sonradan namaz vakti çıkmadığı halde suyu bulunca namazını tekrar kılmaya gerek görmemiştir. Bu konuda Peygamberimizin görüşünü sormuş, O da (s.a.v.) "Namazın tamamdır" diyerek sahabenin davranışını onaylamıştır. www.huseyinarasli.com



HZ. MUHAMMED'İN DAVRANIŞLARININ YEREL VE EVRENSEL BOYUTU

• Peygamberimiz de bizim gibi bir insandı. Bir anne-babadan dünyaya geldi. İnsani özellikleri gereği acıktı, yemek yedi, çalışıp yoruldu, dinlendi, bazen sevindi, bazen hüzünlendi. Geçimini sağlamak için çobanlık yaptı, ticaretle uğraştı. Bütün bunlar O'nun insani özellikleridir. Hz. Muhammed (s.a.v.) yaşadığı toplumun adetlerine, örfüne, geleneklerine göre davrandı.

• Giydiği elbiseler, yediği yemekler, kullandığı aletler, eşyalar hep kendi toplumuna aitti.
Peygamberimiz yaşadığı topluma uygun davranışlar sergilemiştir. Bunlar O'nun davranışlarının yerel boyutudur.

• Hz. Muhammed (s.a.v.) bir peygamberdir. Allah'ın gönderdiği peygamberlerin sonuncusu ve en şereflisidir. O (s.a.v.), İslam dininin evrensel olan ilkelerini insanlara yaşayarak anlatıp öğretmiştir. İnanç konusunda örnek olmuş, ibadetlerde örnek olmuş, sosyal hayatta örnek olmuş, ahlaki davranışlarda örnek olmuştur. Peygamberimizin bu davranışları ise evrenseldir.

• Hz. Muhammed'i (s.a.v.) örnek alırken O'nun sünnetinin evrensel boyutuna yoğunlaşmalıyız. Peygamberimiz kılıç kullandı diye kılıç kullanmak, yazı için taşları ve ağaç yapraklarını kullandı diye kağıdı bırakıp taşları defter edinmek sünneti tam ve doğru anlayamamaktır.
www.huseyinarasli.com
• Peygamber Efendimizin sünneti, Kur'an'ın en iyi ve en doğru tefsiridir. O'nun sünneti insanlara doğru inancı, Allah'ın rızasına götüren ibadeti, güzel ahlakı, barışı, dostluğu, sevgiyi, hoşgörüyü, kardeşliği, okumayı, araştırmayı, öğrenmeyi kısacası evrensel değerleri bizlere öğretir.



DİNİN ANLAŞILMASINDA SÜNNETİN ÖNEMİ

• Kur'an-ı Kerim'in öğrenilmesinde ve İslam dininin anlaşılmasında Peygamber Efendimizin sünnetinin çok büyük önemi vardır.

• Peygamberimizin uygulamaları ve açıklamaları Kur'an'ın inanç, ibadet ve ahlakla ilgili hükümlerini bize öğretir. Bunların önemini belirtir. "İslam beş şey üzerine kurulmuştur. Bunlar; kelime-i şehadet getirmek, namaz kılmak, oruç tutmak, zekat vermek ve hacca gitmektir." (Hz. Muhammed (s.a.v.)

• Kur'an-ı Kerim'in ilkelerini iyi kavramak için Peygamberimizi iyi anlamak, O'nun sünnetini iyi öğrenmek gerekir. Peygamberimizi iyi anlamak için de O'nun insani ve peygamberlik yönlerini iyi bilmek gerekir. www.huseyinarasli.com

Hz. Muhammed'in (s.a.v.) İnsani Yönü: Hz. Muhammed (s.a.v.) de bizim gibi bir insandı. Mekke'de bir anne ve babadan dünyaya geldi. Çocukluk ve gençlik dönemlerini yaşadı. Evlendi, çoluk çocuk sahibi oldu. Ömrü sona erince de vefat etti. Peygamberimiz yaşamı boyunca normal bir insanın karşılaşabileceği birçok durumla karşılaştı. Yeri geldi sıkıntı çekti, fakirlik gördü, üzüldü, yakınlarını kaybetti. Yeri geldi sevinçli anları oldu. Bedenî ihtiyaçları oldu, hastalandı, iyileşti, bazen üzüldü, gözyaşı döktü. Rızkını kazanmak için çalıştı, çobanlık yaptı, ticaretle uğraştı. Kur'an-ı Kerim'de de Peygamberimizin bizler gibi bir insan olduğunu ifade eden ayetler vardır.

"De ki: Ben de ancak sizin gibi bir insanım..." (Kehf suresi, 110. ayet)

"(Ey Muhammed) Şüphesiz sen öleceksin ve şüphesiz onlar da öleceklerdir." (Zümer suresi, 30. ayet)


Hz. Muhammed'in (s.a.v.) Peygamberlik Yönü: Hz. Muhammed (s.a.v.) Allah'ın kulu ve peygamberidir. O'nun diğer insanlardan ayrılan en önemli vasfı, Allah'tan vahiy almasıdır. O, Allah'tan aldığı emirleri, yasakları, bilgileri insanlara tebliğ etmekle (açıklayıp öğretmekle) görevlidir.Ayrıca üstün ahlaki özelliklere sahip olması O'nu diğer insanlardan ayırır.

"...Ben de ancak sizin gibi bir insanım fakat bana ilahınızın yalnızca bir tek ilah olduğu vahyediliyor..." (Fussilet suresi, 16. ayet)

"...Şüphesiz ben, yer ve göklerin hükümdarlığı kendisine ait olan Allah'ın hepinize gönderdiği peygamberiyim..." (A'raf suresi, 158. ayet)

"Sen elbette yüce bir ahlak üzeresin." (Kalem suresi, 4. ayet)



BAŞLICA HADİS KAYNAKLARI

• Peygamber Efendimiz hayatta iken bazı sahabeler O'nun hadislerini ve sünnetini not ettiler. Peygamberimizin yaşamını yakından takip eden ve not alan başlıca sahabeler şunlardır:

» Ebu Hureyre (r.a.)

» Abdullah bin Ömer (r.a.)

» Hz. Aişe (r. anha)

» Enes bin Malik (r.a.)

• Peygamber Efendimizin vefatından sonra İslam coğrafyası çok genişledi. Sahabelerin bazıları savaşlarda şehit oldular, bazıları da vefat ettiler. Peygamberimizin sünnetini bilenlerin sayısı azaldı.

• Bazı art niyetli veya menfaatçi kişiler uydurma hadisler türetmeye başladılar.

• Bütün bu gelişmeler üzerine hadislerin toplanmasına, derlenip yazılmasına ihtiyaç duyuldu. Böylece "hadis" ilmi doğdu. www.huseyinarasli.com

• Hadis çalışmaları hicrî II. asırdan itibaren başladı. Bu çalışmalar sonucunda Peygamber Efendimizin hadislerinin toplandığı en sağlam altı hadis kitabı oluşturuldu. "Kütüb-ü Sitte" adı verilen bu kaynaklar şunlardır;

Sahih-i Buhari: Muhammed bin İsmail el-Buhari'nin (öl. 869) derlediği hadis kitabıdır. Muhammed Buhari hazretleri altı yüz bin hadis rivayeti arasından titiz bir çalışma sonucunda seçtiği 7397 hadisi eserine almıştır.

Sahih-i Müslim: Müslim bin Haccac el-Kureyşi (öl.883) hazretlerinin eseridir. Müslim bin Haccac titiz bir çalışma yaparak eserine 3000 kadar hadis almıştır.

Sünen-i Ebu Davud: Süleyman bin Eş'as (öl. 888) hazretlerinin eseridir. Kitapta titiz bir çalışmayla seçilmiş yaklaşık 4800 hadis bulunmaktadır.

Sünen-i Nesâi: Ebu Abdurrahman Muhammed bin Şuayb en-Nesai (öl. 916) hazretlerinin eseridir. Kitapta titizlikle seçilmiş 5700 civarında hadis bulunmaktadır.

Sünen-i Tirmizi: Muhammed bin İsa Tirmizi (öl. 892) hazretlerinin derlediği hadis kitabıdır. Kitapta titiz bir çalışmayla seçilmiş yaklaşık 4800 hadis bulunmaktadır.

Sünen-i İbn Mâce: İbni Mâce olarak tanınan Muhammed bin Yezid (öl. 886) hazretlerinin eseridir. Kitapta titiz bir çalışmayla seçilmiş yaklaşık 4000 hadis bulunmaktadır.


Kütüb-i Sitte dışındaki meşhur hadis kaynakları ise şunlardır;

Müsned - Ahmed bin Hanbel (öl. 707)

Muvatta - İmam-ı Mâlik (öl. 795)