1. Yaşama ve Sağlık Hakkı: Yaşama, hakların en önemlisidir. Çünkü diğer hak ve özgürlükler ancak yaşama hakkına sahip olmakla kullanılabilir. Dinimizde insan öldürmek en büyük günahlardan sayılır. Bunun yanında intihar etmek de büyük günahtır. Çünkü hayat Allah'ın bize emanetidir. İslam dini inanç farkı gözetmeksizin bütün insanların hayat hakkını koruma altına alır. İslam dini kişinin hem beden hem de ruh sağlığı haklarına önem verir. Kişiye, kendi sağlığını koruma sorumluluğunu yükler. Sağlıklı bir ortamda yaşamak herkesin hakkıdır. Başkalarının sağlığını tehlikeye atacak davranışlar bireylerin sağlık hakkını ihlal etmek demektir. Dinimizde insan sağlığını tehlikeye atacak her türlü üretim, alım-satım, çevreyi kirletmek gibi uygulamalar günah sayılır. Bu nedenle hem kendi sağlığımıza, hem de başkalarının sağlığına zarar verecek tutum ve davranışlardan uzak durmalıyız.
www.huseyinarasli.com
2. Eğitim Hakkı: Dinimizde eğitim doğum öncesinden başlar ve hayat boyu devam eder. Bir anne babanın çocuklarına karşı en önemli görevleri onları eğitmeleridir. Peygamber Efendimiz anne babanın çocuğuna bırakacağı en değerli mirasın güzel ahlak olduğunu söylemiştir. Ayrıca Kur'an'ın ilk emrinin "Oku!" olması da dinimizde eğitime verilen önemin bir göstergesidir.
"...Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu?..." (Zümer suresi, 9. ayet)
"Kadın erkek herkese ilim öğrenmek farzdır." Hz. Muhammed (s.a.v.)
"İlim Çin'de bile olsa gidiniz ve alınız." Hz. Muhammed (s.a.v.)
3. Düşünce ve İfade Özgürlüğü: Düşünce ve ifade özgürlüğü kişinin serbestçe düşünebilmesi, düşündüklerini de sözlü veya yazılı olarak her türlü vasıtayla ifade edebilmesidir. Düşünce özgürlüğü başka insanların da görüşlerine değer verip dinlemeyi gerekli kılar. Bu sebeple dinimizde istişare (danışma) teşvik edilmiştir. Örneğin Peygamber Efendimiz Hendek Savaşı'nda şehrin nasıl savunulacağı ile ilgili olarak sahabelerin görüşlerine başvurmuş, sonunda Selman-ı Farisi'nin (r.a.) şehrin etrafına hendek kazılması fikri kabul edilmiştir. Düşünce ve ifade özgürlüğünün olmadığı toplumlarda yeni ve özgün fikirler ortaya konamaz, gerçekler dile getirilemez. Düşünceler dile getirilirken iyi niyetli ve saygılı olunmalı, genel ahlak kurallarına uyulmalı, vatanın ve milletin menfaatleri göz önünde bulundurulmalıdır.
4. İnanç Özgürlüğü: İnanç özgürlüğünün kapsamı; serbestçe inanmak, inandığını uygulamak, öğrenmek, öğretmek ve yaymak şeklindedir. İnanç özgürlüğünde kişi bir dine inanıp inanmamakta serbesttir. Kişiye asla zorlama yapılmaz. Çünkü inanmak gönül işidir ve insan bir dine inanacaksa özgür iradesiyle karar verip inanmalıdır. Eğer inanç konusunda zorlama yapılırsa bu durum ikiyüzlülüğe dönüşür. Kişi baskıdan dolayı inandım der ancak kalbi inanmamış olabilir.
"Dinde zorlama yoktur. Artık hak ile batıl iyice ayrılmıştır..." (Bakara suresi, 256. ayet)
"Eğer Rabb'in dileseydi yeryüzündekilerin hepsi iman ederdi. O halde inanmaları için insanları sen mi zorlayacaksın?" (Yunus suresi, 99. ayet)
Birleşmiş Milletler (18. madde) ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nde (9. madde) kişinin inandığı dinin eğitimini ve öğretimini alması, dinini açıklaması din ve vicdan özgürlüğünün unsurlarından biri olarak yer almıştır. www.huseyinarasli.com
5. İbadet Özgürlüğü: İbadet hakkı kişinin mensup olduğu dinin emirlerini yerine getirebilmeyi, ibadethane açmayı ve bunları isteme haklarını kapsar.İslam dini diğer din mensuplarının ibadet haklarına her zaman saygılı olmuştur. Tarihte bunun birçok örneği mevcuttur. Örneğin Necranlı bir Hıristiyan heyeti Peygamber Efendimiz ile görüşmek için Medine'ye gelir. Mescitteki görüşme esnasında heyet mensupları ibadet vakitlerinin geldiğini söyleyerek Peygamberimizden izin isterler. Peygamberimiz de onların ibadet etmelerine müsaade eder. Müslümanlar tarih boyunca fethettikleri topraklardaki diğer dinlerin ibadethanelerine hiç dokunmamışlar, hatta onları korumaya özen göstermişlerdir.
6. Özel Yaşamın Gizliliği Hakkı: Özel yaşam, kişinin kendisine ait olan hayat alanıdır. Her birey özel yaşamına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir. Yasal bir dayanağı olmadan hiç kimse bir başkasının telefonlarını dinleme, mektuplarını veya e-postalarını okuma, sırlarını yayma vb davranışlarda bulunamaz. Dinimizde başkasının özel yaşamına müdahale etmek, onun kusurlarını araştırmak, evine izinsiz girmek, sırrını yaymak gibi hususlar yasaklanmıştır.
"...Birbirlerinizin kusurlarını ve mahremiyetlerini araştırmayın..." (Hucurat suresi, 12. ayet)
"Evleriniz dışındaki evlere, sahipleri sizi tanımadan, selam verip izin almadan girmeyiniz. Eğer düşünürseniz bu sizin için daha iyidir." (Nur suresi, 27. ayet)
10. sınıf 3. ünite diğer konular için tıklayın ›