Ramazan Orucu ve Önemi
Ramazan Ayını Önemli Kılan Nedenler:
1. Kur'an-ı Kerim'in İndirilmesi: Kutsal kitabımız Kur'an-ı Kerim'in ilk ayetleri Peygamberimize 610 yılı Ramazan ayının Kadir Gecesi'nde indirilmeye başlanmıştır. Bu nedenle Ramazan'a "Kur'an ayı" da denir.
2. Oruç İbadetinin Yerine Getirilmesi: Ramazan'ın diğer adı "oruç ayı"dır. Çünkü bu ayda 30 gün farz olan oruç tutulur. Geceleri de yatsı namazı ile birlikte kılınan teravih namazları ile süslenir.
Ramazan ve Oruçla İlgili Kavramlar
Sahur: Oruç tutmak için geceleyin imsak vaktinden önce kalkıp yemek yenen vakit.
İmsak: Sahur vaktinde yeme içmenin sona erip niyet edilerek oruca başlanılan vakit. Ayrıca sabah namazının vakti de imsak ile beraber başlar.
İftar: Akşam ezanının okunması ile birlikte yeme-içmenin serbest olduğu, orucun açıldığı zaman dilimi.
Hatim: Kur'an-ı Kerim'i ister ezbere, ister yüzünden olsun baştan sona okuyup bitirmek demektir. Hatimi kolaylaştırmak için Kur'an cüzlere (bir cüz 20 sayfa) ayrılmıştır.
Teravih: Ramazan ayında yatsı namazı ile vitir namazı arasında kılınan 20 rekatlık namazdır. Teravih namazı kılmak sünnettir. Kılınışı iki veya dört rekatlı sünnet namazları gibidir. Her dört rekatta bir salâvat okunur.
Fitre (Fıtır Sadakası): Şartları tutan, ekonomik durumu yerinde olan Müslümanların Ramazan ayında fakirlere vermeleri gereken bir sadaka türüdür. Fitre vermek vaciptir. Fitre kişi başına verilir, zekat verilebilecek kişilere verilir, miktarı da bir kişinin bir günlük yiyecek masrafı kadardır.
Kültürümüzde Ramazan ve Oruç
Mukabele: Ramazan ayında bir kişinin Kur'an okuması, diğerlerinin de önlerindeki Kur'an-ı Kerim'den okuyan kişiyi takip etmeleri şeklinde yapılır. Mukabele okuma geleneği Peygamberimiz zamanında başlamıştır. Kur'an'ın indirildiği 23 yıl boyunca her yıl Ramazan ayında vahiy meleği Cebrail ve Hz. Muhammed (s.a.v.) buluşmuş, o güne kadar indirilen ayetleri Peygamberimiz Cebrail'e okumuş, O da kontrol etmiştir. 632 yılında, yani Peygamberimiz vefat ettiği yıl bu uygulama karşılıklı iki kez tekrar edilmiştir.
Mahya: Mahya Ramazan ayında, çifte minareli camilerde, iki minare arasına gerilen iplere kandiller veya elektrik ampulleri asılması suretiyle yazılan yazılara verilen isim.
Hırka-i Şerif Ziyareti: Peygamber Efendimiz, vefatı yaklaşınca hırkasını Veysel Karanî hazretlerine gönderdi ve ona hediye etti. Veysel Karani, bu güzel hediyeyi ömrü boyunca canı gibi muhafaza etti. Veysel Karani'nin vefatından sonra yine titizlikle korunan Hırka-i Şerif, 17. yüzyılda Osmanlı sultanı II. Osman'a hediye edildi. Sultan Abdülmecîd Han Hırka-i Şerif'in muhâfaza edilmesi için 1847 yılında Fatih civarında Hırka-i Şerif Câmii'ni yaptırdı. Her yıl Ramazan ayında halkın ziyaretine açılan Hırka-i Şerif, bu camide, üzerinde âyet-i kerîmeler yazılı altın işlemeli bir örtü içinde korunmaktadır.
Diş Kirası: Osmanlılar, Ramazan ayında hem evlerinin hem de kalplerinin kapılarını sonuna kadar açıyorlardı. İftar saati kapıyı kim çalmışsa kesinlikle geri çevirmezlerdi. Hem zenginler için hem de ihtiyaç sahipleri için sofralar kurulurdu. İftarın ardından ise ev sahibi, yemeğe gelen misafirlerine diş kirası ismi altında hediyeler sunardı. Unutulmaya yüz tutan bu gelenek ile ev sahibi "Misafirim oldunuz, benim sevap kazanmam için zahmet edip yol yürüdünüz, yemek yerken dişlerinizi yordunuz, bu da sizin dişinizin kirası olsun." demek isterdi.
Tekne Orucu: Ramazan ayında eskiden mutfaklarda büyük ekmek tekneleri bulunurmuş. Çocuklar oruç tutarlarken zorlandıkları durumda işte bu kocaman ekmek teknelerinin arkasına gizlenerek karınlarını doyurup oruçlarına kaldıkları yerden devam ederlermiş. Bunun adına da Tekne Orucu denirmiş. Günümüzde de bütün gün oruç tutamayan çocukların, günün sadece bir bölümünü oruçlu geçirmesi 'Tekne Orucu' olarak adlandırılmıştır. www.huseyinarasli.com
Muharrem Orucu: Muharrem ayı, hicrî takvimin ilk ayıdır. İslam'dan önce Araplar arasında savaşmanın yasak olduğu dört aydan birisidir. Peygamberimiz muharrem ayını "Allah'ın ayı" olarak nitelendirmiş, Ramazan orucundan sonraki en faziletli orucun bu ayda tutulan oruç olduğunu belirtmiştir. Muharremin 10. günü aşure günü olarak adlandırılır. Aşure günü ile öncesi ve sonrasındaki günlerde, yani muharremin 9. 10. 11. günlerinde oruç tutmak sünnettir ve çok faziletlidir.
Hz. Davud (a.s.)
Hz. Davud (a.s.), Kur'an'da adı geçen peygamberlerden biridir. Yüce Allah tarafından İsrailoğullarına peygamber olarak gönderilmiş ve kendisine Zebur kitabı verilmiştir. Hz. Davud (a.s.) hem hükümdar hem de peygamber idi. Sesi çok güzeldi. Demiri işleyip zırh yapardı. Bunun için ona, demircilerin piri denilir. Kendisi gibi peygamber ve hükümdar olan Hz. Süleyman'ın (a.s.) babasıdır.
Rabbena Duaları ve Anlamları
• Rabbenâ âtina fid-dünyâ haseneten ve fil-âhireti haseneten ve kınâ azâbennâr.
"Ey Rabbimiz! Bize dünyada iyilik ver, ahirette de iyilik ver. Bizi cehennem ateşinin azabından koru!"
• Rabbenâğfirlî ve li-vâlideyye ve lil-Mü'minîne yevme yekûmül hisâb.
"Ey Rabbimiz! Hesapların görüleceği günde beni, annemi, babamı ve bütün mü’minleri rahmetinle bağışla."
• Birahmetike yâ erhamerrâhimîn.
"Ey merhametlilerin en merhametlisi olan Allah'ım!"
NOT: Bu okuduğunuz yayın, Ramazan ve Oruç ünitesinin kısa bir özetidir. Kavram ve kazanım odaklı daha ayrıntılı ders notları için buraya tıklayın.