Mimarimizde Dinin İzleri
• İslam dini, birlikte yaşamaya ve şehir kültürüne büyük önem vermiştir. Müslümanlar şehrin merkezine camiyi, caminin çevresine de medrese (okul), şifahane (hastane), misafirhane, aşevi, çeşme gibi toplumun faydalanacağı mimari eserler inşa etmişlerdir. Merkezinde cami olan ve toplumun ihtiyaçlarına pek çok açıdan cevap veren yapıların bir arada bulunduğu külliyeler bunun en somut örneklerindendir. Konya’daki Sahip Ata Külliyesi, Edirne’deki Bayezid Külliyesi ve İstanbul’daki Fatih Külliyesi; merkezinde cami olan ve pek çok sosyal işleve sahip yapılarla çevrili mimari eserlerdir.
• Osmanlılar döneminde Mimar Sinan tarafından yapılan Süleymaniye, Mihrimah Sultan ve Selimiye camileri önemli mimari eserlerimizdendir ve tarihi mirasımızdır.
• İslam dininde namazın cemaatle kılınmasına verilen önemden dolayı büyük camiler inşa edilmiştir. Camiler, Müslümanların ibadet yapma ve bir araya gelme yeridir. Camilerde namaz kılınır, Kur’an-ı Kerim okunur, dua edilir, vaaz ve hutbe dinlenir. Aynı zamanda Müslümanlar camilerde bir araya gelerek birbirlerinin sıkıntılarını paylaşır ve çözüm bulmaya çalışırlar.
Caminin Bölümleri:
Kubbe: Yarım küre biçiminde olan ve caminin üzerini örten yapıdır.
Minare: Müezzinin ezan okuduğu, salâ verdiği, şerefesi olan, yüksek ve ince yapıdır.
Minber: Cuma ve bayram namazlarında hutbe okumak için çıkılan merdivenli, yüksekçe yerdir.
Mihrap: Kâbe yönünü gösteren ve imamın cemaate namaz kıldırırken durduğu yerdir.
Vaaz Kürsüsü: Camide vaaz verip cemaati dini konularda aydınlatan kişinin oturduğu yüksekçe yerdir.
Şadırvan: Cami avlularında bulunan, üzeri kubbeli veya açık olan abdest alma yeridir.
Şerefe: Camilerde minarenin etrafını çepeçevre dolaşan, müezzinin çıkarak ezan okuduğu, kenarları korkuluklu bölümdür.
www.huseyinarasli.com
• Dinimizde ilim öğrenmenin ve öğrencilere yardım etmenin teşvik edilmesi, medreselerin ve külliyelerin yapılmasına önemli katkı sağlamıştır. Konya’daki Karatay Medresesi ve Erzurum’daki Çifte Minareli Medresesi bu mimari türün önemli örneklerindendir.
• Mimari eserlerimizde süsleme sanatına da çok önem verilmiştir. Cami başta olmak üzere, bütün dinî yapıların süslemesinde hat sanatıyla yazılmış dinî yazılar ve levhalara yer verilmiştir. Hat yazılarının çevresi farklı çini desenleri ve tezhip gibi süslemelerle zenginleştirilmiştir. Ayrıca resmin yerini kültürümüzde minyatür sanatı almış, ebru ve tezhip gibi sanat dalları ortaya çıkmıştır. Bu sanat dallarından yararlanılarak dinî amaçlı kullanılan mimari eserler süslenmiştir.
• İslam dininin temizliğe verdiği önemin bir göstergesi olarak camilerde şadırvanlar ve ihtiyaç duyulan çeşitli yerlerde çeşmeler yapılmıştır.
Musikimizde Dinin İzleri
• İslam kültüründe musiki önemli bir yere sahiptir. Bunun en güzel örneklerinden biri, Peygamberimizin ilk ezanı, sahabenin en güzel seslilerinden biri olan Bilal-ı Habeşî’ye (r.a.) okutturmasıdır.
• İslam tarihinde duygu ve düşüncelerin ifadesinde musiki önemli bir rol oynamış, böylece "dini musiki" ve "tasavvuf musikisi" türleri ortaya çıkmıştır.
• Tasavvuf musikisinde ney, kudüm, tambur, bendir gibi çalgılar kullanılır.
• İlahi, naat, kaside tasavvuf musikisi türlerindendir.
• İlahi, edebiyatımızdaki dini içerikli şiirlerin bestelenmiş şeklidir.
• Mübarek günlerde ve gecelerde, düğünlerde vb. çeşitli merasimlerde okunan "mevlid", Osmanlı Dönemi divan şairlerinden Süleyman Çelebi tarafından Peygamberimizin doğumunu anlatmak amacıyla yazılmış bir şiirdir.
• Teravih namazlarında okunan Salât-ı Ümmiyye, Osmanlı Devleti zamanında yaşamış ünlü bestekârlardan Buhûrîzâde Mustafa Itrî Efendi tarafından bestelenmiştir.
• Günde beş kez camilerde okunan ezanlar belli usul ve makamlara göre icra edilmekte olup dinî musiki unsurlarından biridir.
• Dinî musiki alanında tanınmış önemli şahsiyetler: İsmail Dede Efendi, Mustafa Itrî Efendi, Hacı Arif Bey, Tanburi Cemil Bey, Münir Nurettin Selçuk.
Edebiyatımızda Dinin İzleri
• Türkler, Müslüman olduktan sonra İslam’ın hayata bakışını yansıtan pek çok edebi eser vermişlerdir. Zamanla tamamen dinî içerikli bir edebiyat oluşmuştur. Tasavvuf edebiyatı olarak adlandırılan bu türde Ahmet Yesevi, Yunus Emre, Mevlana ve Hacı Bektaş Veli önemli eserler vermişlerdir.
• Edebiyatımızda dinin etkisiyle oluşan edebi eserlerin başında Yüce Allah’ın varlığı ve birliğinin konu edildiği tevhidler gelir. Allah’a (c.c.) yalvarıp yakarma ve dua etmeyi içeren münacaatlar da edebiyatımızda dinin izlerini göstermektedir. Hz. Muhammed’e (s.a.v.) duyulan sevgi ve saygının şiirsel olarak anlatıldığı eserler naat olarak adlandırılmaktadır. Peygamber Efendimizin fiziksel özelliklerini ve yaratılışının güzelliğini sade bir dille ve detaylı olarak anlatan eserlere ise hilye denir. Bunlardan başka Mevlana Celaleddin Rumi’nin Mesnevi adlı eseri, Yunus Emre’nin şiirlerinin bulunduğu Divan’ı ve Süleyman Çelebi’nin Mevlid’i edebiyatımızda dinin izlerini taşıyan en önemli eserlerdendir.www.huseyinarasli.com
Örf ve Adetlerimizde Dinin İzleri
Örf ve âdetlerin oluşmasında toplumsal ihtiyaçların yanı sıra dinin önemli bir etkisi vardır. Toplumsal yaşantımızda dinin izlerini görebileceğimiz pek çok örf ve âdetle karşılaşırız. Bunların başlıcaları;
• Yeni doğan bir çocuğun sağ kulağına ezan okunması, sol kulağına ise kamet getirilmesi.
• Erkek çocukları için sünnet merasimi düzenlenmesi, bu merasimlerde Kur'an ve mevlit okunması, birlikte yemekler yenilmesi ve sünnet çocuğuna hediyeler verilmesi.
• Muharrem ayında aşure yapılması. Akrabalara, komşulara vb. aşure dağıtılması.
• Önemli gün ve gecelerde Kur'an okunması, hayır yapılması, mevlit okutulması. Örneğin; yeni bir bebek doğduğunda, bir genç askere gittiğinde, bir Müslüman vefat ettiğinde...
Hz. Süleyman (a.s.)
• Hz.Süleyman, kendisi gibi bir peygamber olan Hz.Davud'un oğludur.
• Davut peygamberin vefatından hemen sonra, henüz küçük yaştayken hükümdar oldu.
• Kur’an-ıKerim’de Hz.Süleyman ve onun üstün özelliklerinden pek çok ayette bahsedilmiştir.
• Hz.Süleyman peygamberlik görevi yanında babasından devraldığı hükümdarlığı da uzun yıllar devam ettirdi.
• Hükümdarlığı Filistin, Ürdün ve Suriye’yi içine alan bölgeyi kapsadı.
• Hz.Süleyman, babasının başlattığı önemli işlerden biri olan Mescid-iAksa’nın (Beytü’l-Makdis) yapımını uzunca bir sürede tamamladı.
www.huseyinarasli.com
• Yüce Allah tarafından Hz.Süleyman’a pek çok mucize verildi.
• Rüzgârın onun emrinde olması, ona kuşların ve diğer canlıların dilinin öğretilmesi bunlardan bazılarıdır.
• Allah tarafından Hz.Süleyman’a davalarda hüküm verme konusunda önemli bir yetenek ve üstün bir ilim bahşedilmişti.
• Hz.Süleyman atları çok sever ve onların bakımıyla bizzat ilgilenirdi.
• Hz.Süleyman, kırk yıl süren hükümdarlığı ve peygamberliği süresince Allah’ın adını insanlara duyurmak için çalışmıştır.
NOT: Bu okuduğunuz yayın, Çevremizde Dinin İzleri ünitesinin kısa bir özetidir. Kavram ve kazanım odaklı daha ayrıntılı ders notları için buraya tıklayın.
5. Sınıf 5. Ünite Testleri
|
| • 5. Sınıf 5. Ünite Test-1 |
| • 5. Sınıf 5. Ünite Test-2 |
| • 5. Sınıf 5. Ünite Test-3 |
| • 5. Sınıf 5. Ünite Test-4 |
| • 5. Sınıf 5. Ünite Test-5 |
| • 5. Sınıf 5. Ünite Test-6 |